Wojny dorszowe
Wojny dorszowe, znane również jako islandzkie wojny dorszowe, to seria konfliktów między Islandią a Wielką Brytanią w latach 50. i 70. XX wieku, dotyczących wyłącznej strefy ekonomicznej Islandii. Wszystkie konflikty zakończyły się zwycięstwem Islandii.
Przyczyny konfliktu
Głównym powodem wojen dorszowych było zwiększenie strefy połowów Islandii, co wywołało sprzeciw niektórych krajów, zwłaszcza Wielkiej Brytanii, której rybacy korzystali z tych akwenów. Zmniejszenie się ławic ryb, szczególnie dorsza, skłoniło Islandię do obrony swoich interesów gospodarczych.
Pierwsza wojna dorszowa (1958)
W wyniku uchwały z 1 września 1958 roku, Islandia poszerzyła swoją strefę wyłącznych połowów z 4 do 12 mil morskich, co doprowadziło do pierwszego konfliktu. Brytyjskie kutry łowiły pod osłoną okrętów wojennych, a Islandia stosowała ograniczone środki patrolowe. Po wielu incydentach, strony zdecydowały się na mediacje w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości.
Druga wojna dorszowa (1972-1973)
W 1972 roku Islandia jednostronnie poszerzyła strefę połowów do 50 mil morskich. Brytyjskie trawlery były blokowane przez islandzką straż przybrzeżną, a Wielka Brytania wysłała okręty Royal Navy w celu ochrony swoich rybaków. Konflikt zakończono w 1973 roku porozumieniem, które umożliwiało połowy w wyznaczonych obszarach wewnątrz 50-milowej strefy.
Trzecia wojna dorszowa (1975-1976)
Po wygaśnięciu porozumienia w listopadzie 1975 roku, Islandia poszerzyła strefę do 200 mil morskich, co spotkało się z oporem Brytyjczyków. W trakcie konfliktu miały miejsce incydenty z odcinaniem sieci rybackich oraz wymianą strzałów ostrzegawczych. Sytuacja doprowadziła do zerwania stosunków dyplomatycznych i protestów w Islandii.
Rozwiązanie konfliktu
Ostatecznie, w 1976 roku, Wielka Brytania zgodziła się na kompromis, po tym jak Islandczycy zagrozili zamknięciem bazy NATO w Keflavíku. Ustalono, że 24 brytyjskie kutry będą mogły korzystać z 200-milowej strefy wyłącznych połowów, jednak nie uratowało to brytyjskiego przemysłu rybołówczego.
