Wojna francusko-hiszpańska 1635–1659
Wojna francusko-hiszpańska, znana jako druga wojna francusko-hiszpańska, była częścią szerszych konfliktów, takich jak wojny trzydziestoletnia i osiemdziesięcioletnia. Rozpoczęła się w 1635 roku, kiedy Francja, zaniepokojona stabilizacją sytuacji w Niemczech, postanowiła otwarcie wystąpić przeciwko Habsburgom.
W celu osłabienia Hiszpanii, Francja zawarła sojusz z Republiką Zjednoczonych Prowincji Niderlandów, co uniemożliwiło Hiszpanii odzyskanie północnych Niderlandów. Kardynał Richelieu zrekrutował niezadowolonych niemieckich książąt, dążąc do aneksji Alzacji. Udział Francji w wojnie przyniósł cenne doświadczenia militarne.
W 1643 roku nastąpił przełom, gdy Francuzi, dowodzeni przez Wielkiego Kondeusza, pokonali hiszpańską armię w bitwie pod Rocroi. Po tej bitwie siły cesarskie osłabły, co doprowadziło do pokoju westfalskiego w 1648 roku, kończącego wojnę między Hiszpanią a Niderlandami, ale konflikt z Francją trwał dalej.
W 1648 roku we Francji miała miejsce rebelia szlachty, znana jako Fronda, co dało Hiszpanom nadzieję na odzyskanie Lens. Francuzi ponownie odnieśli zwycięstwo w bitwie o Lens. W 1650 roku Kondeusz został aresztowany, ale po roku wrócił do walki, kierując siłami hiszpańskimi przeciwko Francuzom.
Henri de Turenne, dowodząc wojskami francuskimi, odniósł zwycięstwo w bitwie pod Arras w 1654 roku. Mimo porażki pod Valenciennes w 1656 roku, decydujące starcie miało miejsce 14 czerwca 1658 roku pod Dunkierką, gdzie Francuzi, wspierani przez Anglików, pokonali Hiszpanów.
Wojna zakończyła się 7 listopada 1659 roku podpisaniem pokoju pirenejskiego. Hiszpania zrzekła się części Artois, Luksemburga, Flandrii oraz północnej Katalonii (Roussillon). Francja w zamian zrezygnowała z pretensji do reszty Katalonii i zgodziła się zerwać przymierze z Portugalią. Małżeństwo infantki hiszpańskiej Marii Teresy z królem Ludwikiem XIV wzmacniało pozycję Burbonów w Europie.
Ostatecznie wojna francusko-hiszpańska przyczyniła się do dominacji Francji w Europie i osłabienia Hiszpanii jako mocarstwa.
