Włodzimierz Ksawery Tadeusz Dzieduszycki
Włodzimierz Ksawery Tadeusz Dzieduszycki (1825-1899) był ziemianinem, przyrodnikiem, mecenasem nauki oraz politykiem. Pełnił funkcję marszałka Sejmu Krajowego Galicji oraz członka Izby Panów austriackiej Rady Państwa.
Dzieciństwo i młodość
Pochodził z rodziny hrabiowskiej herbu Sas. Uczył się pod okiem matki oraz nauczyciela domowego. Ożenił się z hrabianką Alfonsyną z Miączyńskich, mieli cztery córki.
Mecenat nauki i sztuki
W 1847 przeniósł do Lwowa Bibliotekę Poturzycko-Zarzecką. Wspierał artystów, w tym Artura Grottgera. W Lwowie prowadził działalność naukową, przekazując fundusze na cele edukacyjne i folklorystyczne.
Muzeum Przyrodnicze
W 1855 założył prywatną kolekcję, która przekształciła się w Muzeum Przyrodnicze. W 1880 przekazał muzeum narodowi, a w jego skład wchodziły działy zoologiczne, botaniczne i etnograficzne. Był aktywny w organizowaniu wystaw i rozwijaniu oświaty.
Polityka
- Członek konspiracyjnej Rady Narodowej (1848).
- Wspierał powstanie styczniowe (1863-1864).
- Wybierany posłem do Sejmu Krajowego w latach 1861-1882.
- Członek Izby Panów (1874-1899).
Uznanie świata naukowego
Był członkiem honorowym wielu towarzystw naukowych. Otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie. Jego Muzeum Przyrodnicze stało się ważną instytucją badawczą.
Tradycje rodzinne
W rodzinie Dzieduszyckich kolekcjonerstwo i zamiłowanie do nauki były powszechne. Włodzimierz miał wielu kuzynów i krewnych, którzy również angażowali się w działalność naukową i patriotyczną.
Następcy
Po jego śmierci w 1899 roku Muzeum i ordynację przejął Tadeusz Dzieduszycki, a następnie jego syn Paweł.
Upamiętnienie
- Tablica upamiętniająca w katedrze łacińskiej we Lwowie.
- Malowidło w katedrze ormiańskiej przedstawiające Jezusa na wzór Dzieduszyckiego.
- Popiersie w Muzeum Przyrodniczym im. Dzieduszyckich.
Nauki przyrodnicze
Na jego cześć nazwano rodzaj ramienionogów Dzieduszyckia.
Bibliografia
- Marian Tyrowicz, Dzieduszycki Włodzimierz (1825,-1899), Polski Słownik Biograficzny.
- Gabriel Brzęk – Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie i jego Twórca.
