Władysław I Łokietek (1260–1333)
Władysław I Łokietek był królem Polski w latach 1320–1333 i ojcem Kazimierza III Wielkiego. Jego droga do tronu obejmowała stłumienie buntów w Krakowie i Poznaniu oraz umiejętną działalność dyplomatyczną. Był pierwszym władcą koronowanym w Krakowie, w katedrze wawelskiej.
Początki władzy
Władysław urodził się jako trzeci syn Kazimierza I kujawskiego. Po śmierci ojca w 1267 roku, znalazł się pod opieką matki. Samodzielne rządy objął w 1275 roku, a przez różne tytuły książęce sprawował władzę w Kujawach, Sandomierzu i Krakowie. W 1300 roku był zmuszony do wygnania.
Walki o Kraków (1288–1292)
Po śmierci Leszka Czarnego w 1288 roku, Łokietek zaczął walkę o Kraków. W 1290 roku po śmierci Henryka IV Probusa, Przemysł II objął tron krakowski, co doprowadziło do podziału ziem i konfliktów politycznych. W 1292 roku Łokietek został zmuszony do zrzeczenia się pretensji do Małopolski.
Powrót do władzy (1304)
Po powrocie do Polski w 1304 roku, Łokietek szybko zajął Sandomierz i inne grody. Po śmierci Wacława II w 1305 roku, wykorzystując chaos, zajął Kujawy i Sandomierz, co umocniło jego pozycję. W 1306 roku udał się do Krakowa, gdzie objął władzę.
Walki o Pomorze i Małopolskę
Łokietek stawiał czoła najazdom margrabiów brandenburskich oraz Krzyżaków. W 1308 roku, po nieudanym obronie Pomorza, Łokietek zawarł sojusz z Zakonem Krzyżackim, co pozwoliło mu na krótkotrwałe odzyskanie Gdańska. W 1330 roku doszło do bitwy pod Płowcami, gdzie Polacy odnieśli zwycięstwo.
Koronacja na króla Polski
W 1320 roku, po wielu staraniach, Łokietek uzyskał zgodę papieską na koronację. W 1326 roku odbyła się koronacja w Krakowie, co umocniło jego pozycję, mimo że Jan Luksemburski kwestionował legalność tej koronacji.
Rodzina
- Kunegunda
- Stefan
- Władysław
- Elżbieta
- Kazimierz III Wielki
- Jadwiga
Podsumowanie rządów
Władysław Łokietek był kluczową postacią w procesie zjednoczenia Polski. Jego rządy przyniosły pierwsze poważne starcia z Krzyżakami i nawiązanie sojuszu z Litwą. Dzięki jego staraniom, Polska zaczęła organizować administrację, co kontynuował jego syn Kazimierz III Wielki.
