Władysław Czartoryski – Biografia
Władysław Czartoryski (1828-1894) był księciem, politykiem i dyplomatą na emigracji, który odegrał istotną rolę w polskiej polityce i kulturze. Urodził się 3 lipca 1828 roku w Warszawie, jako syn Adama Jerzego Czartoryskiego i Anny Zofii Sapiehy. Po śmierci ojca stał się przywódcą ugrupowania Hôtel Lambert.
Edukacja i wczesne życie
Czartoryski wychowywał się w Paryżu, gdzie kształcił się pod okiem Hipolita Błotnickiego. Uczył się w renomowanych szkołach, takich jak College Bourbon i College Rollin. Po maturze w 1848 roku wrócił do Polski, jednak został aresztowany w Berlinie, co skłoniło go do powrotu do Paryża, gdzie kontynuował naukę w Wyższej Szkole Polskiej.
Życie rodzinne
W 1855 roku poślubił Marię Amparo Muñoz, córkę królowej Hiszpanii. Para miała jednego syna, Franciszka Augusta, który został błogosławionym. Po śmierci pierwszej żony, Czartoryski ożenił się ponownie w 1872 roku z Małgorzatą Adelajdą Orleańską, z którą miał dwóch synów: Adama Ludwika i Witolda Kazimierza.
Zaangażowanie polityczne
Czartoryski był aktywnym działaczem na rzecz sprawy polskiej, szczególnie w kontekście międzynarodowym. W czasie powstania styczniowego starał się o wsparcie dla Polski u Napoleona III i organizował pomoc dla uchodźców. Po upadku powstania kontynuował działalność na rzecz Polski, tworząc agencję prasową Nord-Est oraz angażując się w działalność kulturalną.
- Założyciel Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
- Prezes Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu.
- Członek honorowy Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
- Przeciwko federalizmowi i panslawizmowi, nie angażował się w życie polityczne Galicji.
Podsumowanie
Władysław Czartoryski był kluczową postacią w polskiej emigracyjnej polityce i kulturze, dążąc do międzynarodowego uznania sprawy polskiej. Jego działalność miała znaczący wpływ na kształtowanie wizerunku Polski w Europie oraz na rozwój instytucji kulturalnych na emigracji.
Bibliografia
- Marian Kukiel, Czartoryski Władysław, książę (1828–1894), Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1938.
- Marian Kukiel, Czartoryski a jedność Europy, Lublin 2008.
- Stanisław Koźmian, Rzecz o roku 1863, Kraków 1894.
- Henryk Wereszycki, Anglia a Polska 1860–1865, Lwów 1934.
