Władysław Biały – Ostatni Książę Kujawski
Władysław Biały (Gniewkowski) (ur. między 1327 a 1333, zm. 20 lutego 1388) był księciem gniewkowskim od 1347/1350 do 1363/1364 i ostatnim przedstawicielem Piastów kujawskich. Jego ojcem był Kazimierz III, a matka pozostaje nieznana. Władysław był dobrze wykształcony i znał łacinę.
Rządy w Księstwie Gniewkowskim
Po śmierci ojca Władysław stał się księciem Gniewkowa, uznając zwierzchnictwo króla Polski Kazimierza III Wielkiego. Zachowały się dokumenty jego rządów, wystawiane głównie w Szarleju, gdzie przeniósł siedzibę po zburzeniu Gniewkowa przez Krzyżaków. Księstwo miało własny aparat urzędniczy i dobre relacje z zakonem krzyżackim oraz królem Polski.
Pielgrzymowanie i Życie Zakonne
Po opuszczeniu księstwa Władysław odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej i gościł na dworze cesarza Karola IV. Brał udział w krucjatach przeciw Litwie oraz wstąpił do klasztoru cystersów, z którego jednak uciekł. Ostatecznie osiedlił się w klasztorze benedyktynów w Dijon.
Kandydatura do Korony Polskiej
Po śmierci Kazimierza Wielkiego Władysław starał się o koronę polską, jednak jego wysiłki nie przyniosły rezultatów. W 1373 roku odzyskał tereny księstwa gniewkowskiego, ale jego działania spotkały się z oporem ze strony stronnictwa Andegaweńskiego. W 1375 roku doszło do konfliktów zbrojnych, które zakończyły się porażką Władysława.
Abdykacja i Powrót do Francji
W marcu 1377 roku Władysław zrezygnował z roszczeń do spadku po Kazimierzu Wielkim w zamian za 10 000 florenów oraz funkcję opata benedyktyńskiego na Węgrzech. W 1379 roku osiedlił się w Dijon, gdzie wykupił prebendę i dożywotnie utrzymanie.
Śmierć Władysława
Władysław Biały zmarł 20 lutego 1388 roku w Strasburgu. Zgodnie z jego wolą został pochowany w kościele św. Benigna w Dijon, gdzie zachowała się jego płyta nagrobna. Jego życie i losy fascynowały współczesnych, co zaowocowało nadaniem mu przydomka „Król Lancelot” przez benedyktynów.
Władysław Biały w Kulturze
Władysław Biały jest postacią literacką w dziełach takich jak:
- Obraz Jana Matejki „Władysław Biały w Dijon”
- Sztuka Piotra Skoblewskiego „Zabłąkany rycerz”
- Powieść historyczna Józefa Ignacego Kraszewskiego „Biały książę”
Bibliografia
- Jasiński K., „Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich”, Poznań-Wrocław 2001
- „Piastowie. Leksykon biograficzny”, Kraków 1999
- Śliwiński Józef, „Władysław Biały. Ostatni książę kujawski”, Kraków 2017
