Wiwern – Mityczny Gad
Wiwern, znany również jako wiwerna, to mityczny gatunek, który wywodzi się ze średniowiecznego bestiariusza, często utożsamiany ze smokiem. Nazwa „wiwern” pochodzi z angielskiego słowa wyvern. W Wielkiej Brytanii postać ta jest powszechnie obecna w legendach, ikonografii oraz heraldyce.
Wiwerny przedstawiane są zazwyczaj jako kilkumetrowe gady z jedną parą nóg, błoniastymi skrzydłami oraz długą szyją i ogonem, który często kończy się jadowitym grotem. W średniowieczu smoki, w tym wiwerny, symbolizowały zło, często utożsamiane z szatanem i przenoszeniem zaraz. Uważano, że wiwerny gromadzą skarby w swoich pieczarach.
Kryptozoologowie sugerują, że legendy o smokach mogą wynikać ze spotkań ludzi z reliktami pterozaurów. Współcześnie wiwerny są traktowane jako odrębny gatunek mitycznych bestii, różniący się od tradycyjnych smoków, które posiadają cztery łapy.
Wiwerny w Heraldyce
Wiwerny mają znaczące miejsce w średniowiecznej heraldyce, szczególnie brytyjskiej. Mogą występować w różnych kolorach i pozycjach, najczęściej jako trzymacze heraldyczne lub klejnoty herbowe. Zaskakujące jest, że pomimo ich złowrogiego wizerunku, wiwerny były chętnie wykorzystywane w herbach. Ich popularność wynika z ich związku z legendą o Arturze i Walią.
W heraldyce brytyjskiej najstarsze przedstawienia wiwerny można znaleźć w legendach o św. Jerzym. Znane przykłady to:
- Emblematy dawnych władców Mercji
- Złoty wiwern na fladze Wesseksu
- Herby rodu Arbuthnott
W Polsce wiwern stał się herbem Piastów czerskich. Jego obecność w polskiej heraldyce jest związana z wpływem legend arturiańskich. Ponadto, wiwerny znajdują zastosowanie w heraldyce wojskowej, m.in. w godle 43. Dywizji Piechoty z Wessex oraz 37. US Armor Regiment. Zostały także wykorzystane w nazwie samolotu Westland Wyvern.
