Wiślanie – plemię zachodniosłowiańskie
Wiślanie to plemię zachodniosłowiańskie, które wczesnym średniowieczu zamieszkiwało tereny w dorzeczu górnej Wisły. Ich historia jest mało znana, a początki ich nazwy pozostają niejasne.
Historia od VI do IX wieku
Nie ma jednoznacznej daty, kiedy zaczęto używać nazwy „Wiślanie”. Konstantyn VII Porfirogeneta wspomina o Białej Chorwacji, z której plemiona mogły wyruszyć na Bałkany w VII wieku. Istnieją kontrowersje dotyczące pochodzenia Wiślan oraz związku z innymi plemionami. Wiślanie nie budowali grodów aż do połowy VIII wieku, co może sugerować ich nomadyczny tryb życia.
Terytorium i sąsiedzi w IX wieku
W IX wieku Wiślanie zamieszkiwali tereny w zachodniej Małopolsce, w tym dorzecze Warty i Pilicy oraz obszar Karpat. Sąsiadowali z Opolanami, Lędzianami i innymi plemionami. Przemysław Urbańczyk kwestionuje istnienie Wiślan, jednak inne źródła archeologiczne, w tym charakterystyczna ceramika, potwierdzają ich obecność.
Grody Wiślan
Grody Wiślan charakteryzowały się dużymi rozmiarami, często przekraczającymi 10 hektarów. Najważniejszym grodziskiem był prawdopodobnie Kraków, co wskazuje na jego monumentalne budowle i znaczenie polityczne. Mniejsze grody, takie jak Chodlik i Busówno, pojawiały się również na ziemi lubelskiej. Badania archeologiczne sugerują, że grody mogły pełnić rolę schronień.
Wiślanie w źródłach z epoki
Źródła historyczne, takie jak „Żywot świętego Metodego” i „Geograf Bawarski”, potwierdzają istnienie Wiślan. Wspominają o ich walkach i relacjach z innymi plemionami, jednak wiele informacji pozostaje niejasnych i wymaga dalszych badań.
Historia polityczna
Informacje na temat Wiślan w drugiej połowie IX wieku są skąpe. Wydarzenia opisane w „Żywocie świętego Metodego” sugerują, że Wiślanie byli w konflikcie z chrześcijańskimi misjami. W X wieku ich terytorium mogło być pod wpływem Wielkich Moraw, a później przyłączone do Czech przez Bolesława I Okrutnego. Kraków zyskał na znaczeniu jako centrum handlowe na szlaku Praga-Kijów.
Religia i miejsca kultu
Wiślanie oddawali cześć bogom słowiańskim, jednak szczegóły ich wierzeń pozostają nieznane. Możliwe, że wielkie kopce w Krakowie pełniły rolę miejsc kultu. Chrystianizacja Wiślan zaczęła się w czasach czeskich, a ich dawna stolica stała się siedzibą biskupstwa.
Pochodzenie i losy nazwy Wiślanie
Nazwa „Wiślanie” mogła pochodzić od nazwy rzeki. Z czasem jednak zniknęła, a w X wieku pojawiła się nowa nazwa „Kraków”, która odnosiła się do regionu oraz nowego plemienia Krakowian.
