Wirus umysłu
W kontekście memetyki, termin „wirusa umysłu” (ang. mind virus) odnosi się do bezużytecznych mempleksów, które replikują się w umysłach ludzi, prowadząc do negatywnych konsekwencji. Pojęcie to zostało szczegółowo opisane w książce Richarda Brodiego pt. Wirus umysłu.
Memetyka a wirusy
Brodie porównuje wirusy umysłu do wirusów biologicznych oraz komputerowych, wskazując na analogie między genami, kodem komputerowym a memami. Wyróżnia dwa typy wirusów umysłu:
- Wirusy kulturowe: powstają spontanicznie.
- Wirusy-wynalazki: są tworzone świadomie.
Krytyka koncepcji
Mariusz Biedrzycki w swojej pracy Genetyka kultury krytycznie ocenia koncepcję wirusa umysłu, porównując replikację memów do procesów związanych z prionami w biologii, a nie wirusami.
Religia jako wirus umysłu
Niektórzy naukowcy, szczególnie antyteistyczni badacze memetyki, uważają, że religie są przykładami wirusów umysłu. Wiele z nich zawiera nakazy głoszenia wiary, co zwiększa ich szanse na przetrwanie w społeczeństwie.
Oczyszczanie umysłu
Brodie sugeruje, że praktyka zen może pomóc w oczyszczaniu umysłu z niepożądanych memów. Z kolei Susan Blackmore zwraca uwagę na znaczenie medytacji w kontekście uświadamiania sobie decyzji, co może pomóc w eliminacji negatywnych wpływów.
