|status IUCN = LC
|IUCN id = 103692938
|mapa występowania = Oriolus oriolus distribution map.png
|opis mapy występowania =
|wikispecies = Oriolus oriolus
|commons = Category:Oriolus oriolus
}}
Wilga zwyczajna (Oriolus oriolus) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wróblowego z rodziny wilgowatych (Oriolidae), jedyny z tej rodziny rozmnażający się w północnej strefie umiarkowanej. Nie jest zagrożony wyginięciem, populacja uznawana jest za stabilną.
Areał występowania i środowisko życia
Zamieszkuje umiarkowaną część Eurazji (od południowo-zachodniej Europy na wschód aż po południową Syberię i góry Ałtaj) oraz północno-zachodnią Afrykę (od Maroka po Tunezję); na południowym wschodzie występuje od Azji Mniejszej po północny Iran, wyspowo także w północnej części Półwyspu Arabskiego. Przeloty IV–V i VIII–IX. To jedyny gatunek z ciepłolubnej rodziny wilgowatych, który występuje tak daleko na północ. Zimuje w Afryce, na południe od Sahary.
W Polsce średnio liczny ptak lęgowy niżu. Unika wyższych terenów górskich. To jeden z najbarwniejszych ptaków spotykanych w kraju. W Polsce przebywa krótko od kwietnia/maja do września.
Występuje do wysokości 2400 m. Lęgnie się w wysokich lasach liściastych i mieszanych, na terenach rolnych z zagajnikami liściastymi, w zadrzewieniach nadwodnych, niekiedy w parkach, alejach drzew, sadach.
Systematyka
Jest to gatunek monotypowy. Opisane podgatunki caucasicus (z Gilanu w północnym Iranie) i sibiricus (z południowo-środkowej Syberii) uznane za nieodróżnialne od reszty populacji i obecnie nieuznawane. Pokrewny gatunek, wilga złotoplama (Oriolus kundoo), uznawany dawniej za podgatunek wilgi, zamieszkuje Azję Środkową, na południu osiąga Afganistan i Tienszan po Indie.
Opis
Smukły ptak wróblowy, nieco większy lub wielkości szpaka, o wydłużonej sylwetce. We wszystkich szatach żółte (lub zielonkawe) partie ciała (pokrywy podskrzydłowe, głowa, wierzch i kuper) oraz szaroniebieskie nogi. Wyraźny dymorfizm płciowy. Dorosły samiec jest złotożółty z czarnym ogonem (sterówkami) i skrzydłami. Odróżnia się od samicy także czarnym kantarkiem i jaśniejszym dziobem. Dorosła samica bardziej blada oraz bardziej zielonkawa od samca (zmienna ilość żółci na brzuchu i bokach). Pole od brzucha do gardła brudnobiałe, kreskowane. Posiada również jaśniejszy kantarek i ciemniejszy dziób, a także brązowe (nie czarne) skrzydła. Młode w szacie juwenalnej (juv.) przypominają samicę, ale żółte partie ciała u samicy zastąpione są zielenią. Skrzydło zielonożółte z białą plamką na nasadzie lotek pierwszego rzędu. 1. zima jak juv., lecz mniej kreskowana, z nieco ciemniejszym kantarkiem i nieco bardziej czerwonym dziobem. Samiec 1. wiosna – podobny do samicy, nieco bardziej żółty. Na Czerwonej liście ptaków Polski została sklasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC). Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 populacja wilgi na terenie kraju liczyła 376–495 tysięcy par lęgowych.
Zagrożeniem dla lęgów wilg jest zmiana pogody, która może spowodować krótkotrwałe i duże wahanie liczebności na poziomie regionalnym i podregionalnym. Ponadto w Grecji uznawana jest za szkodnika ze względu na zjadanie dużych ilości owoców i z tego powodu jest tam prześladowana.
