Wileńska Brygada Kawalerii
Wileńska Brygada Kawalerii (Wil. BK) była jednostką kawalerii Wojska Polskiego, wchodzącą w skład Armii „Prusy” podczas kampanii wrześniowej 1939 roku. Brygada brała udział w bitwie piotrkowskiej, a następnie została rozbita na przeprawie pod Maciejowicami. Resztki oddziałów kontynuowały walki w Górach Świętokrzyskich oraz w II bitwie tomaszowskiej.
Okres międzywojenny
W 1937 roku przekształcono 3 Samodzielną Brygadę Kawalerii w Wileńską Brygadę Kawalerii, z dowództwem w Wilnie. W skład brygady wchodziły:
- 4 pułk ułanów Zaniemeńskich
- 13 pułk ułanów Wileńskich
- 23 pułk ułanów Grodzieńskich
- 3 dywizjon artylerii konnej
- szwadrony pionierów i łączności
Mobilizacja w 1939 roku
Mobilizacja brygady rozpoczęła się 24 sierpnia 1939 roku. Oddziały brygady przemieściły się do Warszawy przez Lidę i Siedlce, gdzie wkrótce włączyły się do działań bojowych.
Działania bojowe
Pod dowództwem płk. Konstantego Druckiego-Lubeckiego, brygada brała udział w obronie przed niemieckim atakiem. Po rozkazie przegrupowania, oddziały miały za zadanie zamknąć kierunek na Tomaszów Mazowiecki. Mimo trudności związanych z bombardowaniami, brygada przeszła około 45 kilometrów nocą z 1 na 2 września i zorganizowała obronę w rejonie Lubienia.
W wyniku serii potyczek z niemieckimi jednostkami pancernymi, brygada zyskała pewne sukcesy, ale ostatecznie została zmuszona do odwrotu. 6 września, po ataku Niemców, oddziały brygady rozpoczęły wycofywanie się przez Wisłę w kierunku Dęblina.
Rozwiązanie brygady
W wyniku chaosu i strat, Wileńska Brygada Kawalerii straciła swoją zdolność operacyjną. 9 września, po nieudanej obronie przedmościa w Maciejowicach, brygada przestała funkcjonować jako związek taktyczny. Część oddziałów przeszła do działań partyzanckich, a reszta została rozproszona.
Obsada personalna w 1939 roku
W skład dowództwa brygady wchodził płk Konstanty Drucki-Lubecki, a szefem sztabu był mjr Jan Schaitter. W skład brygady wchodziły także 4, 13 i 23 pułki ułanów oraz dywizjon artylerii konnej.
Podsumowanie
Wileńska Brygada Kawalerii odegrała istotną rolę w kampanii wrześniowej, jednak jej działania zakończyły się niepowodzeniem z powodu przewagi niemieckich sił oraz braku skutecznej organizacji w obliczu chaosu wojennego.
