|pseudonim =
|grafika = Suworow Wiktor.jpg
|opis grafiki =
|pełne imię i nazwisko = Władimir Bogdanowicz Riezun
|data urodzenia = 20 kwietnia 1947
|miejsce urodzenia = Barabasz
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|narodowość = rosyjska
|język = rosyjski
|Alma Mater =
|dziedzina sztuki =
|epoka =
|muzeum artysty =
|ważne dzieła =
* Lodołamacz
* Akwarium
|faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia =
|nagrody =
|commons = Category:Viktor Suvorov
|wikiźródła =
|wikicytaty = Wiktor Suworow
|www =
}}
(2011)]]
(2014)]]
Wiktor Suworow (; właśc. Władimir Bogdanowicz Riezun (, w zachodnich publikacjach pisownia Rezun); ur. 20 kwietnia 1947 w Barabaszu, Kraj Nadmorski, ZSRR) – rosyjski pisarz i publicysta historyczny, były oficer armii radzieckiej i radzieckiego wywiadu wojskowego GRU.
Jego pseudonim nawiązuje do rosyjskiego dowódcy z XVIII wieku Aleksandra Suworowa.
Życiorys
Urodził się w rodzinie o wojskowych tradycjach – żołnierzem zawodowym był zarówno ojciec Bogdan Riezun, ur. w 1921 (major, artylerzysta 72 Gwardyjskiego Pułku Moździerzy odznaczonego Orderem Aleksandra Newskiego, 5 Armii Dalekowschodniego Okręgu Wojskowego, zwolniony z armii w 1959 w wyniku chruszczowskich redukcji armii, zamieszkał z żoną w Czerkasach na Ukrainie), jak i brat (podpułkownik wojsk rakietowych Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego, odszedł do rezerwy w 1991).
W 1954 rozpoczął naukę w szkole cywilnej, od 1958 do 1963 uczył się w Woroneskiej, a następnie do 1965 w Kalinińskiej Suworowskiej Szkole Wojskowej. Po jej ukończeniu został przyjęty na drugi rok Kijowskiej Wyższej Ogólnowojskowej Szkoły Dowódczej im. M.W. Frunzego. W 1967, po ukończeniu szkoły otrzymał stopień porucznika.
Jako dowódca kompanii czołgów brał udział w inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 roku. Następnie do 1970 odbywał służbę w 1 Batalionie 145 Gwardyjskiego Budapeszteńskiego Szkolnego Pułku Zmechanizowanego na poligonie storożenieckim Karpackiego Okręgu Wojskowego (przygotowanie podoficerów zwiadu). Został przeniesiony do Wydziału Zwiadu Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego i 808 Samodzielnej Armijnej Kompanii Zwiadu Specnaz.
W 1971 rozpoczął studia w Wojskowej Akademii Dyplomatycznej w Moskwie, które ukończył w 1974. Kilka miesięcy po ukończeniu Akademii przebywał w Zarządzie Informacji, zajmującym się badaniem broni i sprzętu wojskowego armii państw kapitalistycznych. W latach 1974–1978 pełnił służbę w dyplomatycznej rezydenturze GRU w Genewie. 10 czerwca 1978, jak sam podaje, zdradził ojczyznę, zbiegł do Wielkiej Brytanii. Jak sam podaje, zaocznie skazany na karę śmierci.
Rodzina
Żona Tatiana z d. Korż, ur. w 1952; córka Oksana, ur. w 1972, syn Aleksandr ur. w 1976.
Twórczość
Jest popularyzatorem teorii o wiodącej roli Związku Radzieckiego w rozpoczęciu II wojny światowej oraz prewencyjnego charakteru niemieckiego ataku na ZSRR 22 czerwca 1941 roku.
* Inside the Soviet Army
*: wydanie amerykańskie: 1982 (Macmillan)
* Akwarium (Аквариум, 1985)
*: wydania polskie: 1988 (Wydawnictwo Wyzwolenie), 1990 (Editions Spotkania), 2002 (AiB), 2008 (Rebis)
*: Na podstawie książki nakręcono film fabularny pod tym samym tytułem oraz serial telewizyjny (w reżyserii Antoniego Krauzego) pod tytułem Akwarium, czyli samotność szpiega – w jednej z głównych ról wystąpił Janusz Gajos
* Żołnierze wolności (Рассказы освободителя, 1981)
*: wydania polskie: 1990 (Droga), 1998 (AiB), 2004 (AiB)
*: Tytuł Żołnierze wolności został również wydany w Polsce w roku 2009 w wydawnictwie Rebis pod nazwą Wyzwoliciele
* Lodołamacz (Ледокол, 1987)
*: wydania polskie: 1992 (Editions spotkania), 2003 (AiB), 2008 Rebis
* GRU-Radziecki wywiad wojskowy (ГРУ, 1994)
*: wydania polskie: 2002 (AiB), 2010 (Rebis)
* Dzień „M” (День «М», 1995)
*: wydania polskie: 1996 (AiB), 2008 (Rebis)
*: Kontynuacja książki Lodołamacz
* Kontrola (Контроль, 1995)
*: wydanie polskie: 1996 (AiB), 2010 (Rebis)
* Wybór (Выбор)
*: wydanie polskie: 1997 (AiB)
* Specnaz (1998)
*: wydanie polskie: 1999 (AiB), 2011 (Rebis)
* Oczyszczenie (Очищение, 1998)
*: wydania polskie: 1998 (AiB), 2012 (Rebis)
* Złoty eszelon (Золотой Эшелон, 2000)
*: wydanie polskie: 2000 (AiB)
* Samobójstwo (Самоубийство, 2000)
*: wydania polskie: 2001 (AiB), 2012 (Rebis)
* Ostatnia republika (Последняя республика, 2000)
*: wydania polskie: 2000 (AiB), 2009 (Rebis)
*: Kontynuacja książek Lodołamacz i Dzień „M”
* Żukow: Cień zwycięstwa (Жуков – Тень победы, 2002)
*: wydania polskie: 2002 (AiB), 2006 i 2008 (Rebis, pod tytułem Cień zwycięstwa)
* Cofam wypowiedziane słowa (Беру свои слова обратно, 2005)
*: wydania polskie: 2006 i 2008 (Rebis)
* Ostatnia defilada – czwarta część – dalszy ciąg „Lodołamacza” (Святое дело, 2008)
*: wydanie polskie: 2009 (Rebis)
* Klęska – piąta część – kolejna część cyklu „Lodołamacz” (Разгром,2008)
*: wydanie polskie: 2010 (Rebis)
* Żmijojad. Powieść z cyklu o Nastii Strzeleckiej (Змееед, 2011)
*: wydanie polskie: 2011 (Rebis)
* Matka diabła. Kulisy rządów Chruszczowa (Майката на Дявола, 2011)
*: wydanie polskie: 2012 (Rebis)
* Tatiana – tajna broń (и так она звалась татьяна, 2011)
*: wydanie polskie: 2013 (Rebis)
* Alfabet Suworowa (Rebis, 2014) (wraz z Piotrem Zychowiczem)
* Upadek (Облом) (Rebis, 2015) ()
* Szpieg, czyli podstawy szpiegowskiego fachu (Rebis, 2017) ()
Film
Suworow wystąpił w filmach dokumentalnych w reżyserii Grzegorza Brauna: Marsz wyzwolicieli, Transformacja, Defilada zwycięzców.
Wiktor Suworow wystąpił w filmie Władimira Sinielnikowa i Igora Szewcowa Ostatni Mit, opartego na serii książek Lodołamacz.
