Wielki testament François Villona
Wielki testament (fr. Le grand testament) to poemat autorstwa François Villona, powstały między grudniem 1461 a marcem 1462 roku, po jego uwolnieniu z więzienia. W utworze Villon reflektuje nad swoim życiem, bliskością śmierci oraz zmiennością losów ludzkich.
Forma i ton
Poemat został napisany ośmiozgłoskowymi oktawami, w których rytm przełamują wtrącone ballady i ronda. Ton oscyluje między melancholią a rubaszną kpiną, łącząc w sobie elementy smutku, wyrzutów sumienia oraz głębokiej religijności. Villon wprowadza literackiego bohatera, który nie należy do tradycyjnych archetypów średniowiecznych.
Motywy i tematy
W Wielkim testamencie obecne są liczne motywy, w tym:
- Przemijanie i niemożność powrotu (memento mori)
- Topos ubi sunt, wyrażony w refrenie „Ach, gdzież są niegdysiejsze śniegi?”
- Motyw danse macabre, ukazujący wszechobecną i nieuchronną śmierć
- Naturalistyczne przedstawienie człowieka i jego losu
- Motyw eschatologiczny
Warto zaznaczyć, że Henryk Walezy znał Wielki testament na pamięć.
Polskie tłumaczenie
Tadeusz Boy-Żeleński przełożył Wielki testament na język polski w 1917 roku, w trudnym okresie wojny. Jego praca nad tłumaczeniem miała miejsce w baraku „Stacji Opatrunkowej”, gdzie lekarze doświadczali tragicznych losów żołnierzy. Boy-Żeleński pisał o Villonie i jego dziele jako o niezwykle ważnym elemencie literatury.
