Wielki skok naprzód
Wielki skok naprzód to kampania gospodarcza z lat 1958–1962 w Chińskiej Republice Ludowej, zainicjowana przez Mao Zedonga w ramach polityki trzech czerwonych sztandarów. Celem było przekształcenie Chin z kraju rolniczego w potęgę przemysłową. W rzeczywistości kampania ta doprowadziła do klęski głodu i zapaści gospodarczej.
Założenia kampanii
Mao Zedong uznał wcześniejszy stalinowski model rozwoju za nieodpowiedni dla Chin. W 1958 roku na VIII Zjeździe KPCh ogłoszono politykę trzech czerwonych sztandarów, mającą na celu szybkie przejście do komunizmu. Kluczowym elementem były komuny ludowe, utworzone w celu samowystarczalności i zarządzania różnymi sferami życia na wsi. Plan przewidywał znaczny wzrost produkcji węgla, stali, zboża i energii elektrycznej.
Realizacja
W procesie realizacji nie uczestniczyli ekonomiści, a wytop stali prowadzono w prymitywnych warunkach, co skutkowało produkcją niskiej jakości żeliwa. Miliony chłopów zostały skierowane do pracy w hutach, co odciągnęło ich od rolnictwa. Szybkie i niewłaściwe metody upraw prowadziły do erozji gleby i obniżenia plonów. Już w 1959 roku zaczęły pojawiać się oznaki kryzysu, a Mao, w obawie o krytykę, przekazał władzę Liu Shaoqi.
Krytyka i klęska
W miarę postępu kampanii sytuacja stawała się coraz gorsza. Wysokie podatki nałożone na plony spowodowały, że chłopi zaczęli cierpieć głód. W 1960 roku wiele osób umierało z głodu, a liczba ofiar szacowana jest na 10-43 miliony. Władze ukrywały prawdziwy stan rzeczy, a krytyka polityki wielkiego skoku stała się niemożliwa.
Następstwa
Pod koniec 1960 roku produkcja rolna spadła o 75%, a przemysł ciężki o 47%. Krytyka wielkiego skoku w partii narastała, co doprowadziło do działań mających na celu odbudowę gospodarki w latach 1961-1965. Wprowadzono reformy, które przywróciły uprawy przyzagrodowe i skierowały środki na rozwój rolnictwa. Mao, obawiając się utraty władzy, rozpoczął kampanię ideologiczną przeciwko reformom, co doprowadziło do rewolucji kulturalnej w połowie lat sześćdziesiątych.
Podsumowanie
Wielki skok naprzód był katastrofą gospodarczą, która miała trwałe konsekwencje dla Chin. Zasadnicze błędy w planowaniu, brak konsultacji z ekspertami oraz utopijne podejście do produkcji doprowadziły do ogromnych strat ludzkich i gospodarczych.
