„`html
Wielki Garc
Wielki Garc to wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Pelplin. Miejscowość charakteryzuje się głównie rolniczym charakterem. W latach 1945–1998 była częścią województwa gdańskiego, a wcześniej województwa pomorskiego.
Położenie
Wieś znajduje się na granicy Niziny Walichnowskiej, przy drodze wojewódzkiej nr 229. Sąsiednie miejscowości to Mały Garc, Rudno, Międzyłęż, Wielkie Walichnowy, Małe Walichnowy oraz Gręblin. Powierzchnia sołectwa wynosi 870 ha.
Demografia
Wielki Garc jest jedną z najmniejszych wsi gminy. Zgodnie z danymi z 2008 roku, zamieszkiwało ją 299 osób, z czego 25% to osoby poniżej 18 roku życia.
Historia
Miejscowość leży na Kociewiu i zamieszkują ją Kociewiacy oraz etniczna grupa Feteracy. Po II wojnie światowej nastąpiła integracja z ludnością napływową, która obecnie nazywana jest Niziniakami. W okolicy znajdują się pozostałości grodziska z X–XIII wieku, a pierwsze wzmianki o Garcu pochodzą z czasów książąt pomorskich.
Kalendarium
- 1229 – zapisanie wsi Garc cystersom przez księcia pomorskiego Warcisława.
- 1276 – oddanie terenu krzyżakom.
- 1659 – stacjonowanie wojsk szwedzkich, co doprowadziło do zniszczenia wsi.
W okresie panowania polskich królów (1446-1772) miejscowość miała prawa chełmińskie. W końcu XIX wieku nastąpił napływ osadnictwa południoniemieckiego, co przyczyniło się do rozwoju gospodarstw rolnych. W pierwszej połowie XX wieku wieś liczyła prawie 500 mieszkańców. Po wojnie osiedlono ludność z różnych regionów Polski. W 1952 roku powołano Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną, która działała do 1958 roku.
Zabytki
Wielki Garc posiada kilka cennych zabytków, które zostały wpisane do rejestru zabytków NID:
- Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP (XIV, XVI, XVII w.), nr rej.: A-505 z 20.02.1971.
- Dawny cmentarz przykościelny (XIV-1900), nr rej.: A-505 z 28.06.2016.
- Murowane ogrodzenie (XIV, XIX-XX w.), nr rej.: j.w.
Dodatkowo, na terenie wsi znajdują się:
- Kasztanowiec pospolity oraz klon pospolity jako pomniki przyrody.
- Cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku.
- Plebania z pierwszej połowy XIX wieku.
- Figura Matki Bożej Niepokalanej z 1928 roku.
- Karczma z II ćwierci XIX wieku.
- Pozostałości wczesnośredniowiecznego grodziska z ok. X wieku.
„`
