Wielki Brat
Wielki Brat (ang. Big Brother) to fikcyjna postać z powieści George’a Orwella Rok 1984, symbolizująca nadużywanie władzy i masową inwigilację, a także inspiracja dla popularnego programu reality show.
Tłumaczenie
Termin big brother oznacza w języku angielskim starszego brata. W polskim tłumaczeniu Roku 1984 postać ta została nazwana Wielkim Bratem. W 2021 roku ukazało się nowe tłumaczenie, w którym tłumaczka zdecydowała się na określenie „Starszy Brat”, co ma podkreślać bliskość tej postaci do jednostki.
Inspiracje dla postaci
Anthony Burgess wskazał, że inspiracją dla Wielkiego Brata mogły być reklamy brytyjskiej szkoły korespondencyjnej, natomiast Douglas Kellner sugerował, że postać ta krytycznie odnosi się do stalinizmu. Inne teorie wskazują na Brendana Brackena, brytyjskiego ministra informacji, jako możliwą inspirację.
Wygląd
W powieści Orwell opisuje plakat przedstawiający twarz mężczyzny z wąsem, który zdaje się śledzić przechodzących. Wygląd Wielkiego Brata został prawdopodobnie zainspirowany plakatem z 1914 roku, zachęcającym do wstępowania do armii.
Opis postaci
Wielki Brat jest przedstawiony jako przywódca Oceanii i jeden z założycieli Partii. Jego wizerunek jest wszechobecny, a historia opisuje go jako nieomylną postać, której istnienie budzi wątpliwości. W powieści nie ma jednoznacznego stwierdzenia, czy Wielki Brat jest rzeczywistą osobą, czy jedynie symbolem.
Kult jednostki
Postać Wielkiego Brata otoczona jest kultem. Uczestnicy rytuałów, takich jak dwie minuty nienawiści, okazują mu uwielbienie. Ministerstwo Miłości dąży do tego, aby nawet ci, którzy popełnili myślozbrodnie, pokochali Wielkiego Brata.
Adaptacje i kultura popularna
- Nazwa reality show Big Brother pochodzi z powieści Orwella, a w 2000 roku przeciwko producentom programu wniesiono pozew o naruszenie praw autorskich.
- W 1984 roku firma Apple Computer wyemitowała reklamę z nawiązaniem do Roku 1984, w której rolę Wielkiego Brata odegrał aktor David Graham.
Podsumowanie
Wielki Brat to ikoniczna postać literacka symbolizująca totalitaryzm i inwigilację, której wpływ rozprzestrzenił się na kulturę masową i media.
