Wielka msza h-moll BWV 232
Wielka msza h-moll BWV 232, autorstwa Johanna Sebastiana Bacha, jest uznawana za jedno z najdoskonalszych dzieł muzyki religijnej. Utwór ten zyskał szczególną uwagę nie tylko ze względu na swoją formę, ale także z powodu kontekstu jego powstania w dwuwyznaniowych Niemczech, gdzie katolicka msza została stworzona przez protestanckiego kantora.
Historia mszy związana jest z aspiracjami Bacha do uzyskania posady nadwornego kompozytora na katolickim dworze elektora Saksonii, Augusta III. W 1733 roku przesłał on dwie pierwsze części mszy: Kyrie i Gloria. Utwór łączy elementy obu tradycji religijnych, co sprawia, że nie można go jednoznacznie zakwalifikować do żadnej z nich. Pomimo monumentalności, msza nie była wykonywana za życia kompozytora.
W 2015 roku rękopis mszy został wpisany na listę UNESCO Pamięć Świata.
Budowa utworu
Msza składa się z 27 części (18 chórów, 3 duety i 6 arii) i obejmuje sześć stałych elementów mszy:
- Kyrie
- Gloria
- Credo
- Sanctus
- Benedictus
- Agnus Dei
W utworze Bach wykorzystał wcześniejsze kantaty w nowatorski sposób, a charakterystyczna dla niego polifonia chóralna tworzy spójną całość. Dzieło nawiązuje do stylu Palestriny oraz chorału gregoriańskiego.
Struktura utworu
Msza podzielona jest na cztery główne sekcje:
I. Kyrie
- Kyrie eleison – fuga, 5-głosowy chór
- Christe eleison – duet
- Kyrie eleison – fuga, 4-głosowy chór
II. Gloria
- Gloria in excelsis – fuga, 5-głosowy chór
- Et in terra pax – 5-głosowy chór
- Laudamus Te – aria sopranowa
- Gratias agimus Tibi – 4-głosowy chór
- Domine Deus Rex coelestis – duet
- Qui tollis peccata mundi – 4-głosowy chór
- Qui sedes ad dexteram Patris – aria altowa
- Quoniam tu solus sanctus – aria basowa
- Cum Sancto Spiritu – fuga
III. Credo
- Credo in unum Deum – 5-głosowy chór
- Patrem omnipotentem – 4-głosowy chór
- Et in unum Dominum – duet
- Et incarnatus est – 5-głosowy chór
- Crucifixus – 4-głosowy chór
- Et resurrexit – 5-głosowy chór
- Et in Spiritum Sanctum – aria basowa
- Confiteor – 5-głosowy chór
- Et expecto – 5-głosowy chór
IV. Sanctus, Hosanna, Benedictus i Agnus Dei
- Sanctus – 6-głosowy chór
- Hosanna – 8-głosowy chór
- Benedictus – aria tenorowa
- Agnus Dei – aria altowa
- Dona nobis pacem – 4-głosowy chór
Podsumowanie
Wielka msza h-moll to arcydzieło, które łączy w sobie bogactwo tradycji muzycznych i religijnych, tworząc dzieło o głębokim przesłaniu duchowym i artystycznym.
