Wielka Kolonizacja
Termin „wielka kolonizacja” odnosi się do ruchu osadniczego polis greckich, który miał miejsce od VIII do VI wieku p.n.e. Był to proces organizowany przez małe greckie miasta-państwa, różniący się od wcześniejszych migracji plemiennych. Kolonizacja obejmowała wybrzeża Morza Śródziemnego i Morza Czarnego, a osady greckie zakładano poza Grecją kontynentalną.
Przyczyny kolonizacji
Kolonizacja była wynikiem kilku czynników:
- Klęski głodu i suszy zmuszały mieszkańców do emigrowania.
- Wewnętrzne niepokoje polityczne prowadziły do wysyłania przegranych stronnictw do kolonii.
- Niedobór ziemi uprawnej skłaniał do zakupu nowych, żyźniejszych terenów.
- Presja demograficzna powodowała wzrost liczby ludności, co zwiększało potrzebę osadnictwa.
- Chęć wzbogacenia się oraz rozwój handlu dalekosiężnego.
Rozwój okrętów greckich
Powodzenie kolonizacji było uzależnione od umiejętności żeglarskich i konstrukcji statków. Okręty handlowe były przystosowane do żeglugi po morzu, a okręty wojenne ulegały znacznym ulepszeniom. Nowe typy okrętów, takie jak triakontery i pentekontery, zapewniały przewagę nad innymi flotami.
Zakładanie kolonii
Kolonie greckie, określane jako apoikia, były zakładane przez metropolie, które wyznaczały założycieli kolonii. Proces zakupu nowych terenów był często związany z aprobatą bogów i wymagał uzyskania świętego ognia z metropolii. Nowe osady miały być samowystarczalne i przyjmowały osadników z różnych klas społecznych.
Faktorie handlowe
Drugim typem greckich osad były emporia, czyli faktorie handlowe, które służyły jako porty i miejsca wymiany towarów. Różniły się one od kolonii brakiem autonomii i były nadzorowane przez metropolie.
Stosunki pomiędzy metropoliami a koloniami
Stosunki te były w większości pozytywne. Kolonie dzieliły wspólny kult z metropolią i w przypadku zakładania nowych kolonii zwracały się o pomoc do swoich matek. Po usamodzielnieniu się kolonie rzadko utrzymywały bliskie relacje z metropolią.
Stosunki z ludnością miejscową
Grecy napotykali na mniej rozwinięte cywilizacje, co w większości przypadków prowadziło do pokojowych relacji. W sytuacji, gdy ziemie były urodzajne, konflikty były rzadkie. Jednak greckie kolonie mogły również prowadzić działania ekspansywne, co czasem skutkowało oporem ze strony miejscowej ludności.
Kres Wielkiej Kolonizacji
Około 580 roku p.n.e. nastąpiło osłabienie greckiej kolonizacji z powodu wzrastającego oporu ludów miejscowych i powstawania silnych organizmów politycznych. Zmiany w mentalności Greków oraz rozwój rzemiosła i handlu również przyczyniły się do zahamowania dalszej kolonizacji.
Skutki Wielkiej Kolonizacji
Kolonizacja przyczyniła się do wzbogacenia Grecji oraz rozwoju handlu, co było fundamentem przyszłej potęgi wielu greckich miast. Kolonie stały się źródłem żywności, a ich mieszkańcy zyskali nowe możliwości awansu społecznego. Wpływ kolonizacji na ludność miejscową prowadził do adaptacji greckich modeli politycznych i społecznych.
