Wielka Aleja (Aleja Zwycięstwa) w Gdańsku
Wielka Aleja, obecnie znana jako Aleja Zwycięstwa, to zabytkowa aleja w Gdańsku, przebiegająca przez dzielnice Wrzeszcz i Aniołki. Jest najstarszą w Polsce zachowaną czterorzędową aleją śródmiejską.
Historia i nazewnictwo
- niem. Langenfuhrtsche Allee (do 1822)
- niem. Lindenallee
- niem. Grosse Allee (do lat 30. XX w.)
- niem. Hindenburg Allee (lata 30. XX w. – 1945)
- aleja marszałka Rokossowskiego (1945 – 1956)
- aleja Zwycięstwa (od 1956)
Powstanie i rozwój
Aleja została zbudowana w latach 1768-1770 na miejscu istniejącej drogi z Gdańska do Oliwy. Jej fundatorem był Daniel Gralath, a całość kosztowała około 100 tys. guldenów. Aleja miała szerokość około 30 metrów i składała się z czterech rzędów 1416 lip, co czyniło ją reprezentacyjną trasą łączącą Gdańsk i Wrzeszcz.
Pod koniec XVIII wieku wzdłuż alei zaczęto zakładać cmentarze, a po I rozbiorze Polski w 1772 roku granica między Prusami a Gdańskiem przebiegała właśnie w jej połowie. W 1807 roku zniszczono kościół i szpital świętych Aniołów, które znajdowały się w okolicy.
XX wiek i zmiany
Na początku XX wieku zmodernizowano aleję, dostosowując ją do rosnącego ruchu samochodowego. W latach 70. XX wieku na miejscu starych cmentarzy utworzono miejski park Akademicki. W 2006 roku powstało lapidarium upamiętniające zlikwidowane cmentarze.
W 2021 roku wprowadzono ograniczenie prędkości do 50 km/h, a w październiku tego samego roku przyjęto koncepcję rewaloryzacji alei.
Łąka Majowa
Obszar wzdłuż alei, znany jako Łąka Majowa, był wykorzystywany przez wojska pruskie. W latach 1940-1944 powstały tam baraki dla robotników przemysłu zbrojeniowego.
Podsumowanie
Aleja Zwycięstwa to ważny element historyczny Gdańska, łączący bogatą historię z aktualnymi potrzebami urbanistycznymi. Jej liczne zmiany i modernizacje świadczą o dynamicznym rozwoju miasta.
