Wieczna zmarzlina
Wieczna zmarzlina, znana również jako wieloletnia zmarzlina, to zjawisko polegające na długotrwałym (minimum dwa lata) utrzymywaniu się części gruntu w temperaturze poniżej punktu zamarzania wody. Występuje w suchych, zimnych klimatach, obejmując około 80% Alaski, większość północnej Kanady oraz 65% Syberii. Ciągła zmarzlina występuje głównie we wschodniej Syberii, natomiast nieciągłe zmarzliny można znaleźć w Tybecie i Alpach. W Polsce odkryto wieczną zmarzlinę w okolicach Suwałk na głębokości 357 metrów.
Rodzaje i typy marzłoci
Marzłoci można podzielić na różne rodzaje i typy:
- Rodzaje marzłoci:
- Sucha – nie zawiera lodu jako materiału spajającego.
- Wilgotna – lód wypełnia wolne przestrzenie w gruncie.
- Typy marzłoci (ze względu na zasięg warstwy odmarzającej):
- Ciągła – grunt zamarznięty na całym obszarze.
- Nieciągła – z niezamarzniętymi „wyspami”.
- Sporadyczna – płaty marzłoci w niejednolicie zamarzającym gruncie.
Poziom amplitudy zerowej
Poziom amplitudy zerowej to głębokość, na której wahania temperatury wiecznej marzłoci ustają. Warstwy w strefie marzłoci obejmują:
- Warstwa czynna – odmarza latem.
- Pereletok – warstwa przejściowa, która czasami odmarza.
- Marzłoć – strop i spąg wieczornej zmarzliny.
- Talik – warstwa wewnątrz wiecznej zmarzliny, rozmarzająca latem.
Wpływ zmian klimatu
Ocieplenie klimatu ma istotny wpływ na wieczną zmarzlinę, która w XXI wieku intensywnie się rozmarza. Wzrost temperatury na wyższych szerokościach geograficznych, szczególnie w Arktyce, prowadzi do emisji gazów cieplarnianych, takich jak dwutlenek węgla i metan. W przyszłości zmarzlina może całkowicie zniknąć, co już skutkuje powstawaniem specyficznych jeziorek termokrasowych.
Bibliografia
- Barry Lopez, Zamrożony pejzaż, National Geographic (polska edycja), 12.
Kategoria: Glacjologia, Kategoria: Plejstocen, Kategoria: Procesy i formy mrozowe
