Widłonogi (Copepoda) to drobne, głównie planktonowe skorupiaki, które występują w wodach morskich i słodkowodnych na całym świecie, w tym także w Antarktydzie.
Występowanie
Widłonogi zasiedlają różnorodne środowiska wodne, od oceanów po wilgotne miejsca, takie jak mech czy piasek na plażach.
Charakterystyka
Widłonogi mają ciała zbudowane z 16 segmentów (5 głowowych, 6 tułowiowych i 5 odwłokowych) i osiągają długość od 0,5 mm do 20 cm, przy czym większość z nich ma od 0,5 do 2 mm. Pływają dzięki dobrze rozwiniętej pierwszej parze czułków. Ich ciała są przeważnie przezroczyste i zawierają zapas tłuszczu oraz witaminy. Widłonogi stanowią około 90% planktonu morskiego i są kluczowym składnikiem pokarmu dla wielu ryb.
Widłonogi dzielą się na dwie grupy: wolno żyjące oraz pasożytnicze, a ich rozmnażanie odbywa się przez składanie jaj. Obecnie wyróżnia się 9 rzędów, około 220 rodzin i ponad 13 000 gatunków.
Podział
Podgromada widłonogów dzieli się na następujące rzędy:
- Platycopioida – około 12 gatunków
- Calanoida – 42 rodziny, głównie morskie widłonogi planktonowe
- Misophrioida – około 32 gatunków
- Mormonilloida – 2 gatunki, głównie z głębin
- Harpacticoida – 52 rodziny, obejmujące zarówno planktonowe, jak i pasożytnicze gatunki
- Gelyelloida – 2 gatunki
- Cyclopoida – 83 rodziny, z różnorodnymi formami życia, w tym pasożytami
- Siphonostomatoida – 37 rodzin
- Monstrilloida – 1 rodzina, około 80 gatunków
Budowa
Widłonogi charakteryzują się dużym zróżnicowaniem morfologicznym, jednak łączy je stała liczba segmentów ciała oraz brak karapaksu. Samice noszą jaja przyklejone do ciała.
Rozwój
Z jaj wykluwają się larwy, które przechodzą 10-11 linień. W pierwszych stadiach larwalnych pojawiają się naupliusy, a następnie kopepodity. U dorosłych osobników widoczny jest dymorfizm płciowy – samce są mniejsze. Niektóre gatunki pasożytów są obojnacze, a w rzędzie Harpacticodia występuje partenogeneza.
Bibliografia
- Grzimek B., Grzimek’s Animal Life Encyclopedia, Second Edition Volume 2: Protostomes, 2003
- Stefański W., Parazytologia weterynaryjna tom II, 1970
