Wełna – definicja i źródła
Wełna to naturalne włókno białkowe pozyskiwane z okrywy włosowej owiec, jagniąt oraz innych zwierząt, takich jak lamy, kozy czy króliki. Włókna wełniane charakteryzują się karbikowatością, łuskowatością oraz obecnością lanoliny, co czyni je idealnymi do produkcji wysokiej jakości wyrobów włókienniczych.
Najwyższej jakości wełna pochodzi od owiec rasy merynos, charakteryzująca się delikatnymi, cienkimi włóknami o długości od 4 do 12 cm. Wełna długowełnista może mieć długość nawet do 40 cm. Inne cenione rodzaje wełny to kaszmir, pozyskiwany z kóz kaszmirskich, oraz wełna alpaki, która występuje w odmianach baby alpaca, huacaya i suri.
Historia wełny
Pierwsze ślady wełny pochodzą z VII wieku p.n.e. z Wyżyny Anatolijskiej, a najstarsze zapiski na temat wełny znajdują się w Kodeksie Hammurabiego (1730 p.n.e.). Wełna była szeroko stosowana w starożytności w Mezopotamii, Grecji i Rzymie. W XIX wieku angielski tkacz Titus Salt zrewolucjonizował produkcję wełny, a w XX wieku Coco Chanel wprowadziła tweed.
Obecnie głównymi producentami wełny są Australia, Nowa Zelandia, Argentyna, Indie, RPA, Wielka Brytania, Urugwaj oraz Hiszpania.
Rodzaje wełny
Wełnę rozróżnia się według sposobu pozyskania:
- żywa – pozyskiwana przez strzyżenie zwierząt
- garbarska – uzyskiwana z obróbki skór
- skórna – z ubojowych skór zwierząt
- futrzarska – z odpadów szycia futer
- wtórna – z rozdrabniania starych wyrobów wełnianych
Wełnę klasyfikuje się również według grubości włókien oraz koloru, co wpływa na rodzaje przędz, takie jak zgrzebne, czesankowe czy dywanowe.
Cechy włókna wełnianego
Zalety:
- doskonałe właściwości termoizolacyjne
- dobre właściwości dźwiękochłonne
- wysoka higroskopijność
- zdolność do pochłaniania promieniowania UV
Wady:
- skłonność do filcowania się
Zastosowanie wełny
Wełna jest wykorzystywana do produkcji różnych rodzajów tkanin, odzieży, dywanów oraz kołder. Wytwarza się z niej także mieszanki z innymi włóknami, np. bawełną czy jedwabiem, co poszerza jej zastosowanie. Wyroby z wełny wielbłądziej i lam są popularne w produkcji koców i pledów.
Dzięki swoim właściwościom, wełna znajduje zastosowanie w przemyśle odzieżowym, technicznym oraz dekoracyjnym.
