Walery Jan Jaworski (20 marca 1849 – 17 lipca 1924) był wybitnym lekarzem i profesorem, uznawanym za pioniera polskiej gastrologii.
Życiorys
Walery Jaworski urodził się w rodzinie greckokatolickiego księdza i w młodości kształcił się w Sanoku oraz Przemyślu. Po ukończeniu gimnazjum w 1868 roku, studiował na Akademii Technicznej we Lwowie, a następnie na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie zdobył wiedzę z zakresu chemii, fizyki i matematyki. W 1874 roku rozpoczął studia medyczne, które ukończył w 1879 roku.
Przez kilka lat był profesorem chemii w szkole realnej w Krakowie, a w 1884 roku uzyskał tytuł doktora nauk lekarskich. Habilitacja miała miejsce w 1883 roku, a w 1889 roku objął stanowisko profesora nadzwyczajnego w klinice prof. Edwarda Korczyńskiego, a w 1895 roku profesurę zwyczajną.
Jaworski był pionierem w dziedzinie radiologii w Polsce, zakładając w 1896 roku pierwszą uniwersytecką pracownię rentgenowską w Krakowie. W 1900 roku przeprowadził pierwsze na świecie badania radiologiczne żołądka z użyciem dwutlenku węgla jako środka kontrastowego. W 1921 roku, w uznaniu jego osiągnięć w medycynie, otrzymał tytuł honorowego profesora UJ.
Badania i Osiągnięcia
Jaworski interesował się mechanizmem trawienia oraz funkcjami żołądka. W swojej książce z 1899 roku, Podręcznik chorób żołądka, opisał bakterie Helicobacter pylori, które nazwał Vibrio rugula. Jego odkrycia dotyczące tych bakterii nie zostały jednak dostatecznie docenione do czasu ich ponownego odkrycia przez Robina Warrena i Barry’ego Marshalla w 2005 roku, za co obaj naukowcy otrzymali Nagrodę Nobla.
W 1900 roku założył pierwsze w Polsce muzeum historii medycyny w Krakowie. Zmarł w 1924 roku i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Nazwisko Jaworskiego upamiętnia objaw Jaworskiego, istotny w diagnostyce zapalenia wyrostka robaczkowego.
Podsumowanie
Walery Jan Jaworski był kluczową postacią w rozwoju polskiej medycyny, szczególnie w dziedzinie gastrologii i radiologii. Jego prace i odkrycia miały znaczący wpływ na późniejsze badania w tej dziedzinie.
