Vilfredo Pareto – Życiorys i Osiągnięcia
Markiz Vilfredo Federico Damaso Pareto (1848-1923) był włoskim ekonomistą i socjologiem, znanym jako współtwórca „lozańskiej szkoły w ekonomii”. Od 1893 roku pełnił funkcję profesora na Uniwersytecie w Lozannie. Jego kluczowymi pracami są Wykłady z ekonomii politycznej (1896) oraz Traktat o socjologii ogólnej (1916). Pareto wprowadził metody matematyczne do ekonomii i rozwinął pojęcie ogólnej równowagi ekonomicznej oraz badał podział dobrobytu.
W socjologii sformułował teorię krążenia elit oraz koncepcje rezyduów i derywacji. Jego zasada optymalności Pareta odnosi się do sytuacji, w której nie można poprawić dobrobytu jednej jednostki bez pogorszenia sytuacji innej.
Rodzina i Edukacja
Urodził się w Paryżu w rodzinie kupieckiej; jego dziadek był nobilitowany w 1792 roku. Vilfredo uczęszczał do turyńskiej szkoły średniej, a następnie został inżynierem budownictwa, ukończając studia na Politechnice. Po pracy jako inżynier-konsultant, w latach 70. XIX wieku zajął się ekonomią i socjologią.
Konwersja Ideologiczna i Kariera Naukowa
Pareto początkowo był republikaninem i zwolennikiem wolnego handlu, jednak po zmianach politycznych w 1876 roku jego poglądy uległy radykalizacji. Zaczął pisać krytyczne felietony, co doprowadziło do zakazu publicznych wystąpień. W wieku 46 lat objął katedrę ekonomii politycznej, publikując liczne prace, w tym Les systemes socialistes (1902).
Zasada Pareta
Pareto jest często mylnie kojarzony z tzw. „zasadą Pareta” (20/80). Rzeczywiste źródło tej zasady pochodzi od Josepha Jurana, który w 1951 roku opisał ją jako „kluczowe nieliczne i błahych licznych”. Pareto badał nierówną dystrybucję bogactwa, lecz zasada ta nie powstała bezpośrednio z jego prac.
Pareto jako Socjolog
Pareto zwracał uwagę na różnorodne czynniki wpływające na rozwój społeczeństw. Krytykował redukcjonizm w teorii socjologicznej, promując metodę logiczno-eksperymentalną. Swoje badania oparł na zjawiskach pozalogicznych i psychicznych stanach jednostek. Uważał, że konflikt społeczny jest źródłem równowagi społecznej.
Wybrane Publikacje
- 1896-1897: Cours d’économie politique
- 1902: Les systémes socialistes
- 1906: Manuale d’economia politica
- 1916: Trattato di sociologia generale
Pareto zmarł 19 sierpnia 1923 roku w Céligny, pozostawiając trwały ślad w ekonomii i socjologii.
