Valerie Plame Wilson
Valerie Elise Plame Wilson, urodzona 19 kwietnia 1963 roku w Anchorage, jest amerykańską byłą funkcjonariuszką CIA oraz autorką książek. Jej tożsamość została ujawniona w artykule Roberta Novaka w „The Washington Post” 14 lipca 2003 roku, co doprowadziło do długotrwałego skandalu politycznego znanego jako sprawa Plame.
Kariera przed ujawnieniem
Valerie Plame zdobyła dyplom na Uniwersytecie Stanowym Pennsylwanii oraz dwa dyplomy magistra. Od 1990 roku pracowała pod przykryciem w różnych krajach, w tym w Atenach, Brukseli oraz w Afryce.
Ujawnienie tożsamości i oskarżenia o nepotyzm
Przeciek tożsamości Plame miał na celu zdyskredytowanie jej męża, Josepha C. Wilsona IV, byłego dyplomaty, który sprzeciwił się polityce administracji George’a W. Busha odnośnie do Iraku. W lutym 2002 roku Wilson badał domniemany zakup uranu przez Irak, a jego raport zaprzeczył twierdzeniom rządu. Tuż przed ujawnieniem Plame, Wilson opublikował artykuł w „New York Times”, w którym krytykował administrację za dezinformację.
Dochodzenie i konsekwencje
Od końca 2003 roku trwało dochodzenie Departamentu Sprawiedliwości, którego celem było ustalenie źródła przecieku. Specjalny prokurator Patrick Fitzgerald oskarżył Lewisa Libby’ego, byłego szefa gabinetu wiceprezydenta, o związki z ujawnieniem tożsamości Plame. Ostatecznie ujawniono, że to Richard Armitage, zastępca sekretarza stanu, był źródłem informacji dla Novaka, jednak jego zeznania nie ujawniły pełnej skali zarzutów wobec Wilsona i Plame.
Popkultura i publikacje
- W 2007 roku Valerie Plame wydała pamiętnik pt. Fair Game: My Life as a Spy, My Betrayal by the White House.
- Joseph C. Wilson IV opisał sprawę w swojej biografii The Politics of Truth.
- W 2010 roku powstał film Uczciwa gra, zainspirowany tymi biografiami.
- W 2013 roku Plame napisała powieść szpiegowską Blowback, a w 2014 roku ukazała się jej kontynuacja Burned.
Podsumowanie
Sprawa Valerie Plame Wilson miała daleko idące konsekwencje w amerykańskiej polityce oraz kulturze. Jej historia pokazuje, jak polityka wpływa na życie osobiste i zawodowe, a także jak tajne operacje wywiadowcze mogą stać się przedmiotem publicznej debaty.
