Ustrój polityczny Szwajcarii
Szwajcaria jest federacją demokratyczną i parlamentarną, w której kluczową rolę odgrywa instytucja referendum, co świadczy o demokracji bezpośredniej. Szwajcaria składa się z kantonów, które są autonomicznymi republikami, a ich struktura opiera się na konstytucji regulującej podział kompetencji między federację a kantony.
Konstytucja
Konstytucja Federalna Szwajcarii została uchwalona 18 grudnia 1998 roku i weszła w życie 1 stycznia 2000 roku. Ze względu na zróżnicowanie kraju, jej zmiana jest bardziej skomplikowana niż w przypadku ustaw zwykłych. Procedura zmiany konstytucji obejmuje:
- inicjatywę 100 tys. wyborców
- referendum
- propozycję zmiany przez parlament
Aby projekt nowej konstytucji został zatwierdzony, wymagana jest większość głosów zarówno w kraju, jak i w kantonach.
Referendum
W Szwajcarii referendum jest stosowane w wielu przypadkach, w tym:
- inicjatywy ludowej dotyczące zmiany konstytucji
- referenda obligatoryjne przy zmianach konstytucyjnych lub przystąpieniu do organizacji międzynarodowych
- referenda fakultatywne na żądanie obywateli
Parlament (Zgromadzenie Federalne)
Zgromadzenie Federalne składa się z dwóch izb:
- Rada Narodowa – 200 członków
- Rada Kantonów – 46 przedstawicieli kantonów
Obie izby mają równe uprawnienia, a dla uchwał wymagane jest poparcie obu izb. Rada Narodowa ma kadencję czteroletnią, natomiast kadencja Rady Kantonów regulowana jest przez konstytucje kantonów.
Rząd (Rada Federalna)
Rząd składa się z 7 członków, wybieranych przez Zgromadzenie Federalne. Rząd działa na zasadzie kolegialności, a prezydent pełni funkcję przewodniczącego. W skład rządu powinni wchodzić przedstawiciele różnych kantonów i grup językowych.
Trybunał Federalny
Trybunał składa się z 39 sędziów, wybieranych na 6 lat. Jego zadania obejmują rozpatrywanie skarg konstytucyjnych, sporów między kantonami oraz nadzór nad przestrzeganiem umów międzynarodowych. Trybunał nie ma kompetencji do badania zgodności ustaw z konstytucją, co należy do kompetencji parlamentu.
Podsumowanie
Szwajcaria jest unikalnym przykładem demokratycznego ustroju, w którym istotne są zarówno instytucje reprezentatywne, jak i bezpośredni wpływ obywateli na procesy legislacyjne. Dzięki systemowi referendów oraz silnej pozycji parlamentu, Szwajcaria łączy elementy demokracji bezpośredniej z parlamentarną.
