Ustrój polityczny Łotwy
Łotwa jest republiką parlamentarno-gabinetową z trójpodziałem władzy: legislacyjnej (parlament), egzekutywnej (prezydent i rząd) oraz sądowniczej (niezawisłe sądy).
Historia ustroju
Łotwa uzyskała niepodległość 18 listopada 1918 roku, kiedy Rada Ludowa ogłosiła państwowość. Konstytucję tymczasową wprowadzono 1 czerwca 1920 roku, a pełną konstytucję uchwalono 15 lutego 1922 roku. Ustrój parlamentarno-gabinetowy przetrwał do 1934 roku, kiedy to doszło do autorytarnego zamachu stanu przez Karlisa Ulmanisa. Po II wojnie światowej, w 1940 roku, Łotwa została anektowana przez ZSRR. Niepodległość przywrócono 4 maja 1990 roku, a konstytucję z 1922 roku wznowiono z dodatkiem o prawach człowieka w 1998 roku.
Saeima
Parlament Łotwy, znany jako Saeima, jest unikameralny i składa się ze 100 posłów, wybieranych co 4 lata. Sejm ma kompetencje w zakresie ustawodawstwa i wybiera prezydenta, który może być odwołany przez parlament.
System wyborczy
- Wybory odbywają się co 4 lata, w pierwszą sobotę października.
- Posłowie są wybierani w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych.
- Podział mandatów oparty jest na systemie proporcjonalnym (metoda Saint-Laguë) z progiem wyborczym wynoszącym 5%.
- Prawo wyborcze czynne przysługuje osobom powyżej 18 roku życia, bierne − powyżej 21 roku życia.
Prezydent
Prezydent Łotwy jest wybierany przez Sejm na 4-letnią kadencję i może być reelektowany raz. Jego uprawnienia są ograniczone, jednak ma prawo desygnować kandydata na premiera i zainicjować rozwiązanie parlamentu. Może być odwołany przez parlament, a jego weto ustawodawcze można przełamać kwalifikowaną większością głosów.
Gabinet Ministrów
Gabinet, kierowany przez premiera, odpowiada przed parlamentem. Ma prawo wydawania uchwał z mocą ustawy w przerwach między sesjami, które muszą być zatwierdzone przez Sejm.
Sąd Konstytucyjny i Kontrola Państwowa
Sąd Konstytucyjny nadzoruje zgodność aktów prawnych z konstytucją, składając się z 7 sędziów wybieranych przez Sejm. Kontrola Państwowa, również mianowana przez parlament, nadzoruje działalność gospodarczą państwa.
