Upita – Informacje ogólne
Upita (lit. Upytė) to wieś w rejonie poniewieskim na Litwie, licząca 577 mieszkańców (stan na 2001 rok). Miejscowość pełni funkcję siedziby gminy, a w jej obrębie znajdują się kościół pw. św. Karola Boremeusza, szkoła oraz poczta. Od 2004 roku Upita posiada własny herb.
Historia
W czasach pogańskich Upita była centralnym miastem włości upickiej, oddzielającej powiat wiłkomierski od Żmudzi. Była to także tytularna siedziba powiatu upickiego. W XVII wieku właścicielem Upity był Władysław Wiktoryn Siciński, który według legendy Adama Mickiewicza, zmarł po pierwszym użyciu liberum veto.
W 1783 roku w Upicie urodził się Ignacy Iwicki, polski pedagog, profesor Akademii Połockiej oraz jezuita. Miejscowość była także odwiedzana przez Zorian Dołęgę-Chodakowskiego, badacza mitologii słowiańskiej. Upita była pierwowzorem żmudzkiego miasteczka w powieści „Potop” Henryka Sienkiewicza.
Zabytki
- Kościół pw. św. Karola Boromeusza: Drewniana budowla z 1787 roku, wzniesiona na miejscu starszego kościoła z 1742 roku, fundowanego przez Stanisława Tyszkiewicza. W kaplicy lub przy kościele znajduje się grób Władysława Sicińskiego, który zrywał Sejm warszawski w 1652 roku.
- Dzwonnica: Czworoboczna dzwonnica z drugiej połowy XIX wieku.
- Kaplica grobowa: Znajduje się na cmentarzu przykościelnym, z tabliczką ,,GRÓB FAMILIJNY TOWGINÓW”, zawierająca nagrobki miejscowych ziemian i drobnej szlachty z XIX i I połowy XX wieku, m.in. Witort, Rymwid – Mickiewiczowie, Totwenowie.
Podsumowanie
Upita to wieś o bogatej historii, znana z zabytkowego kościoła i związanych z nią legend. Miejscowość stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego Litwy.