„`html
Upałty
Upałty (niem. Upalten) to wieś w Polsce, znajdująca się w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975–1998 miejscowość ta była częścią województwa suwalskiego. W Upałtach znajduje się szkoła podstawowa im. Marii Konopnickiej.
Historia i nazwa miejscowości
Pierwsze wzmianki o Upałtach pochodzą z 1471 roku, kiedy to miejscowość znana była jako Upaldt. W późniejszych źródłach nazwa była zapisywana w różnych formach, aż do 1945 roku, kiedy przyjęła formę Upałty. Nazwa ma prawdopodobnie pochodzenie pruskie, odnosząc się do lokalizacji w pobliżu wody.
Rys historyczny
W 1471 roku Veit von Gich lokował majątek w Upałtach na dziesięciu włókach. W kolejnych latach wieś zmagała się z problemami zasiedlenia, a w 1602 roku mieszkało tu 41 gospodarzy. W 1625 roku osiedlili się tu Polacy. Po zniszczeniach wojennych w 1914 roku oraz w czasie II wojny światowej, Upałty przeszły przez różne zmiany demograficzne i administracyjne.
W 1946 roku Eustach i Helena Gryniewiczowie zorganizowali półkolonie dla dzieci mazurskich, a także otworzyli szkołę, która w 1952 roku przekształciła się w siedmioklasową. Liczba uczniów wzrosła do 251 w roku szkolnym 1974/1975.
Infrastruktura i życie społeczne
W 1970 roku Upałty miały 64 budynki mieszkalne i 476 mieszkańców. Wieś dysponowała elektrycznym oświetleniem, klubem, świetlicą, biblioteką, kinem oraz boiskami sportowymi. W latach 70. powstało nowe gospodarstwo oraz obiekt przedszkolny.
Zabytki
- Klasycystyczny dwór z XIX wieku z dachem mansardowym i czterokolumnowym portykiem.
- Park, zabudowania folwarczne oraz stary młyn.
Bibliografia
- „Giżycko z dziejów miasta i okolic”, wyd. „Pojezierze”, Olsztyn, 1983.
- Grzegorz Białuński – portal internetowy Gminy Giżycko.
„`
