Uchyłek Zenkera
Uchyłek Zenkera to rodzaj pseudouchyłka, który powstaje na granicy dolnej części gardła i przełyku. Jego powstawanie jest zazwyczaj związane ze zwiększonym oporem górnego zwieracza przełyku, co prowadzi do wypychania błony śluzowej i podśluzowej do przestrzeni pozagardłowej. Uchyłek zlokalizowany jest na tylnej ścianie w tzw. trójkącie Killiana. W odróżnieniu od innych uchyłków, uchyłek Zenkera nie ma pełnej ściany zbudowanej ze wszystkich warstw przewodu pokarmowego; jego ściany składają się jedynie z błony śluzowej i podśluzowej. Nazwa uchyłka pochodzi od niemieckiego patologa Friedricha Alberta von Zenkera, który opisał go w 1867 roku.
Objawy
Objawy kliniczne uchyłku Zenkera są uzależnione od jego wielkości. Przy małych uchyłkach pacjenci mogą odczuwać dyskomfort w gardle, podczas gdy większe uchyłki mogą prowadzić do całkowitej niedrożności przełyku. Do najczęstszych objawów należą:
- dysfagia (utrudnione połykanie)
- zwracanie pokarmów
- aspiracja treści pokarmowej (zachłystywanie się)
- głośne szmery w okolicy szyi podczas jedzenia
- cuchnący zapach z ust
- chrypka (w przypadku ucisku na nerw krtaniowy wsteczny)
Diagnostyka
Rozpoznanie uchyłku Zenkera opiera się na badaniach diagnostycznych, takich jak zdjęcie RTG z użyciem kontrastu (papka barytowa) oraz endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego, aby wykluczyć nowotwory.
Leczenie
Główna metoda leczenia to chirurgiczne usunięcie uchyłka oraz przecięcie mięśnia pierścienno-gardłowego (diwertikulotomia z miotomią) lub podszycie uchyłka i przecięcie mięśnia (diwertikuloplastyka z miotomią). W przypadkach, gdy zabieg chirurgiczny nie jest możliwy, stosuje się leczenie zachowawcze, które może obejmować:
- blokerów kanałów wapniowych (np. werapamil)
- nitraty (np. nitrogliceryna)
- toksynę botulinową wstrzykiwaną w okolice górnego zwieracza przełyku
Historia
Uchyłek Zenkera został po raz pierwszy opisany przez Friedricha Alberta von Zenkera w 1877 roku.
