Dzisiaj jest 23 stycznia 2025 r.
Chcę dodać własny artykuł

Ubi sunt

Motyw Ubi Sunt

Termin Ubi sunt pochodzi z łaciny i oznacza „gdzie są”. Jest to retoryczne pytanie Ubi sunt qui ante nos fuerunt? („Gdzie są ci, którzy byli przed nami?”), które odnosi się do literackiego motywu przemijania, marności świata oraz tęsknoty za przeszłością, szczególnie widocznego w europejskiej poezji średniowiecznej.

Występowanie w literaturze

Motyw ubi sunt jest obecny w wielu utworach literackich. Wiersze łacińskie z tego okresu często zaczynają się od tego zwrotu. Przykładem jest anonimowy wiersz w języku angielskim z około 1270 roku, który nosi ten sam tytuł.

Pisarze, tacy jak Piotr Damiani, również podejmowali ten temat, zadając pytania o losy dawnych możnych: Ubi enim sunt modo tot potentes saeculi, tot invictissimi reges…? („Gdzież są niegdyś możni tego świata, gdzież niezwyciężeni królowie…?”). Tego typu wyliczenia miały skłonić czytelników do refleksji nad przemijaniem.

Motyw ten wyraża tęsknotę za „dawnymi dobrymi czasami”, które nie mogą być porównane z teraźniejszością. Przykłady można znaleźć w staroangielskich poematach, takich jak Beowulf i The Wanderer. W literaturze francuskiej François Villon odnosi się do tego tematu w refrenie swojej Ballady o paniach minionego czasu, pytając: Mais où sont les neiges d’antan? („Lecz gdzie są niegdysiejsze śniegi?”). Motyw ten został również przywołany przez Umberto Eco w tytule powieści Imię róży oraz w pieśni Gaudeamus igitur.

W nowszej poezji motyw ten można znaleźć w utworze To Autumn autorstwa Johna Keatsa.

Bibliografia

  • S. Skwarczyńska, Topos „Ubi sunt qui ante nos fuerunt” oraz styczne z nim formacje treściowo-formalne w poezji europejskiego kręgu kulturowego, Warszawa 1985, s. 80-150.