Tunel – definicja i podział
Tunel to struktura transportowa w formie długiego korytarza, zbudowana metodami odkrywkowymi lub drążenia, umiejscowiona pod przeszkodą. Większość tuneli to budowle geotechniczne, które mają wyloty na powierzchni ziemi.
Podział tuneli według funkcji
Tunele można klasyfikować na podstawie ich przeznaczenia:
- Tunele kolejowe – dla ruchu pociągów
- Tunele drogowe – dla ruchu samochodowego
- Tunele kanałowe – dla jednostek pływających
- Podziemne przejścia – dla ruchu pieszych
- Budowle hydrotechniczne – do transportu wody
- Tunele kablowe – do układania kabli
Tunel w ruchu drogowym w Polsce
Zgodnie z Ustawą „Prawo o ruchu drogowym”, tunel to budowla przeznaczona do przeprowadzenia drogi przez lub pod przeszkodą, oznaczona odpowiednimi znakami. W tunelu zabrania się zawracania, cofania oraz zatrzymywania pojazdów.
Metody drążenia tuneli
Metody górnicze
Drążenie tuneli metodami górniczymi polega na tworzeniu wyrobisk, które są segmentowane i stabilizowane obudową tymczasową. Metody te są stosowane na dużych głębokościach i obejmują:
- Metoda pełnego przekroju
- Metoda podpartego sklepienia
- Metoda rdzenia oporowego
- NATM – Nowa metoda austriacka
Metoda tarczowa
W tej metodzie wykorzystuje się maszyny borujące (TBM), co pozwala na zmechanizowane drążenie tunelu oraz montaż obudowy. Tunele z tej metody zazwyczaj mają przekrój kołowy.
Metody odkrywkowe
Wykorzystują wykopy szeroko- lub wąskoprzestrzenne. Przykładem jest metoda mediolańska, gdzie strop jest wykonywany na ścianach szczelinowych lub palisadach.
Metody specjalne
- Użycie kesonów
- Zatapianie gotowych segmentów
- Stabilizacja górotworu
Wentylacja tuneli
Systemy wentylacji tuneli mają na celu utrzymanie odpowiednich warunków powietrznych oraz ewakuacyjnych w przypadku pożaru. Dzielą się na:
- Systemy naturalne – wykorzystujące różnice ciśnień i ruch pojazdów
- Systemy sztuczne – z wentylatorami, w tym:
- Wzdłużne
- Poprzeczne
- Mieszane
Najdłuższe tunele na świecie
- Gotthard-Basistunnel, Szwajcaria – 57 km
- Tunel Seikan, Japonia – 53,9 km
- Eurotunel, Anglia-Francja – 50 km
- Tunel Lötschberg, Szwajcaria – 34,6 km
- Tunel Lærdal, Norwegia – 24,5 km
Wymienione powyżej tunele są przykładem nowoczesnej inżynierii oraz znaczenia tuneli w transporcie.
