Trzaska (Biała, Lubiewa, Lubiewo, Trzeska) – herb szlachecki, zawołanie Biała.
Opis herbu
Herb Trzaska przedstawia w polu błękitnym złoty księżyc między dwoma ułamanymi mieczami ustawionymi w słup. Klejnotem jest godło na ogonie pawim, a labry są błękitne podbite złotem.
Najwcześniejsze wzmianki
- 1396 – pierwsza wzmianka w zapiskach sądowych.
- 1413 – herb przeniesiony na Litwę w wyniku unii horodelskiej.
Legenda herbowa
Zgodnie z legendą, herb został nadany Bolesława Chrobrego kawalerowi Trzaska za jego odwagę w obronie króla w czasie bitwy. W krytycznym momencie, gdy król był zagrożony, rycerz bez wahania rzucił się na pomoc, co doprowadziło do złamania jego miecza. Pożyczony przez Bolesława drugi miecz również pękł, ale rycerz zdołał ocalić monarchę. Za tę heroiczną postawę Chrobry nagrodził Trzaskę herbem, który nosił jego imię.
Herbowni
Lista herbownych bazuje na wiarygodnych źródłach, w tym herbarzach. Należy zauważyć, że wiele rodów szlacheckich mogło być błędnie przypisanych do herbów. Badania genealogiczne są niezbędne do potwierdzenia przynależności do danego rodu. Wiele dokumentów związanych z herbem Trzaska zaginęło podczas II wojny światowej, co utrudnia rekonstrukcję pełnej listy herbownych.
Poniżej przedstawiono przykłady nazwisk rodów szlacheckich:
- Balukiewicz, Białostocki, Bielecki
- Chojnacki, Cierzpięta, Dubrski
- Janczewski, Kawczyński, Kotowski
- Mejszer, Nagórka, Olszewski
- Wałach, Wiśniewski, Zastruski
Znani herbowni
- Chryzostom Gniazdowski – pułkownik wojsk koronnych
- Jan Chryzostom Krajewski – kasztelan płocki
- Leonard Marcin Świejkowski – wojewoda podolski
- Szymon Wiszniewski – senator Królestwa Polskiego
- Euzebiusz Teofil Chojnacki – franciszkanin, kapitan powstania styczniowego
- Michaił Glinka – rosyjski kompozytor, autor „Pieśni Patriotycznej”
- Józef Trzaska – ksiądz, fundator Klasztoru Kapucynów w Łomży
- Maria Angela Truszkowska – założycielka zgromadzenia sióstr Felicjanek
