Traktat Grzymułtowskiego
Traktat Grzymułtowskiego, znany także jako Pokój wieczysty, został zawarty 6 maja 1686 roku w Moskwie między Rzecząpospolitą a Carstwem Rosyjskim. Utrwalał on warunki rozejmu andruszowskiego z 1667 roku. Dokument podpisali wojewoda poznański Krzysztof Grzymułtowski oraz kanclerz wielki litewski Marcjan Aleksander Ogiński.
Negocjacje
W kwietniu 1678 roku w Lublinie miały miejsce rozmowy między posłami moskiewskimi a senatorami Rzeczypospolitej, które zakończyły się niepowodzeniem. W dniu 17 sierpnia 1678 roku przedłużono rozejm andruszowski na kolejne 13 lat. Car Fiodor III Romanow zwrócił Polakom część terytoriów oraz obiecał wypłatę 200 tys. rubli. W 1686 roku, po dalszych negocjacjach w Moskwie, uzgodniono ostateczne warunki pokoju, a traktat został podpisany w obecności regentki Zofii i kniazia Wasyla Golicyna.
Postanowienia
- Traktat kończył wojnę polsko-rosyjską, która rozpoczęła się w 1654 roku.
- Rzeczpospolita zrzekała się:
- Ukrainy Lewobrzeżnej z Kijowem, który pozostał pod kontrolą Rosji.
- Ziem województwa smoleńskiego.
- Ziem województwa czernihowskiego.
- Rzeczpospolita gwarantowała wolności dla prawosławnych na swoim terytorium.
- Rosja zobowiązała się do zapewnienia wolności religijnej dla katolików.
- Rosja przystała na przymierze z Polską przeciwko Imperium Osmańskiemu i Chanatowi Krymskiemu, przyznając subsydium w wysokości 146 000 rubli.
- Dawni posiadacze dóbr na terenach włączonych do Carstwa Moskiewskiego otrzymali odszkodowanie, które dotarło do nich dopiero po sześciu latach.
Postanowienia traktatu zostały zaprzysiężone przez króla Jana III Sobieskiego 21 grudnia 1686 roku we Lwowie, jednak traktat nie został ratyfikowany do sejmu konwokacyjnego w 1764 roku. Ostatecznie, carowie Iwan V i Piotr I ratyfikowali go 18 czerwca 1686 roku.
Znaczenie
Traktat Grzymułtowskiego był uznawany w Polsce za klęskę, kończącą nieudane próby zmiany sytuacji na wschodzie Europy, jednak ustalone granice pozostały stabilne aż do I rozbioru w 1772 roku.
