Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa
Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa (TMHiZK) zostało założone 21 listopada 1896 roku i rozpoczęło działalność 1 stycznia 1897 roku. Jego głównymi celami są:
- promocja badań nad Krakowem oraz wiedzy na temat konserwacji zabytków;
- organizowanie imprez społeczno-kulturalnych;
- publikowanie osiągnięć badawczych dotyczących historii miasta.
Historia i początki
Inicjatorem powstania Towarzystwa było Archiwum Aktów Dawnych Miasta Krakowa, a założycielami były znane osobistości związane z kulturą i nauką. Pierwsze Walne Zebranie odbyło się 6 stycznia 1897 roku, podczas którego określono cele statutowe, takie jak ochrona zabytków i popularyzacja historii Krakowa.
Pierwszym prezesem został Józef Wawel-Louis, a po jego rezygnacji funkcję tę objął Władysław Łuszczkiewicz. Towarzystwo szybko rozpoczęło działalność wydawniczą oraz interwencje w sprawie ochrony zabytków, m.in. Barbakanu i kościoła św. Wojciecha.
I wojna światowa
Wybuch I wojny światowej ograniczył działalność Towarzystwa, które zmagało się z problemami finansowymi i osobowymi. Mimo to kontynuowano działania na rzecz ochrony dziedzictwa Krakowa, takie jak inwentaryzacja dzwonów kościelnych.
Okres międzywojenny
Po wojnie Towarzystwo odbudowało swoje struktury i nawiązało współpracę z innymi instytucjami. W 1926 roku uzyskało stałe finansowanie od Gminy Miejskiej Kraków, co umożliwiło dalsze działania, w tym publikacje przewodników i organizację Dni Krakowa.
II wojna światowa
W czasie okupacji niemieckiej Towarzystwo działało w konspiracji, starając się chronić zbiory i wspierać członków. Niestety, wielu kluczowych działaczy straciło życie w wyniku represji.
Po 1945 roku
Po wojnie Towarzystwo wznowiło działalność, a liczba członków początkowo spadła do 61, jednak z czasem zaczęło się rozwijać. Otrzymało wsparcie od Polskiej Akademii Nauk i kontynuowało działania na rzecz ochrony zabytków Krakowa.
Struktury i członkowie
TMHiZK składa się z Walnego Zgromadzenia oraz Wydziału, który kieruje działalnością. W 2019 roku działały m.in. Komisja Konserwatorska, Odczytowa oraz Wydawnicza.
Obecnie Towarzystwo liczy blisko 700 członków, a jego siedziba znajduje się przy ul. św. Jana 12 w Krakowie.
