Towarzystwo Kursów Naukowych (TKN)
Towarzystwo Kursów Naukowych (TKN) było niezależnym stowarzyszeniem edukacyjnym działającym w Polsce w latach 1978–1981. Jego celem było przełamanie monopolu państwowego w edukacji uniwersyteckiej. TKN prowadziło działalność wykładową, wydawniczą oraz organizowało pomoc stypendialną.
Historia
Powołanie TKN miało miejsce po działalności Uniwersytetu Latającego, który w 1977 roku organizował wykłady w Warszawie. Deklaracja założycielska TKN została ogłoszona 22 stycznia 1978 roku, a wśród jej sygnatariuszy znalazło się wiele wybitnych postaci z dziedziny nauki i sztuki.
Prace TKN były kierowane przez radę programową, w której skład wchodzili m.in. Jan Kielanowski oraz Andrzej Celiński. Działalność finansowana była głównie z Funduszu Samoobrony Społecznej KSS „KOR” oraz dobrowolnych składek. W 1979 roku TKN powołało Kasę Pomocy Naukowej, wspierającą represjonowanych naukowców i studentów.
Wykłady odbywały się w mieszkaniach prywatnych w różnych miastach Polski, takich jak Warszawa, Kraków, Wrocław, Łódź i Poznań. Mimo prób utrudnienia działalności przez władze PRL, TKN kontynuowało swoje działania, a w 1980 roku, po sierpniu, przystąpiło do różnych inicjatyw niezależnych. Działalność TKN została zakończona w wyniku ogłoszenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku.
Stałe cykle wykładów
W latach akademickich 1977/1978 do 1979/1980 odbywały się różnorodne wykłady prowadzone przez uznanych wykładowców. Oto niektóre z tematów:
- Społeczne problemy nauki współczesnej – Stefan Amsterdamski
- Historia polityczna Polski w latach 1938–1945 – Władysław Bartoszewski
- Problemy współczesnej literatury polskiej – Tomasz Burek
- Etyczne problemy nauki – Stefan Amsterdamski
- Polityka gospodarcza PRL – Waldemar Kuczyński
Członkowie
Wśród założycieli TKN byli wybitni przedstawiciele nauki i kultury, tacy jak:
- Stefan Amsterdamski
- Władysław Bartoszewski
- Adam Michnik
- Wisława Szymborska
- Marian Małowist
Podsumowanie
Towarzystwo Kursów Naukowych odegrało istotną rolę w tworzeniu niezależnej przestrzeni edukacyjnej w Polsce w latach 70. i 80. XX wieku, a jego działalność miała znaczący wpływ na rozwój myśli krytycznej oraz niezależnej nauki w kraju.
