Topola osika (Populus tremula)
Topola osika, znana również jako osika lub topola drżąca, to drzewo z rodziny wierzbowatych (Salicaceae), które jest najpospolitszym gatunkiem topoli w Polsce.
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek szeroko rozprzestrzeniony w Eurazji, występuje w północnej Afryce, całej Europie oraz w Azji, z wyjątkiem jej południowej części. W Polsce jest powszechny na całym obszarze.
Morfologia
Topola osika osiąga wysokość do 30 m i obwód pnia do 1 m. Cechuje się smukłym pokrojem, a najwyższy znany okaz w Polsce, rosnący w Białowieskim Parku Narodowym, ma ponad 41 m wysokości. Pień jest wysoki, prosty, z gładką, oliwkowo-kremową korą z czarnymi przetchlinkami.
- Gatunki powiązane: Jest rośliną żywicielską dla larw ginącego gatunku chrząszcza opiętka białowieskiego.
Zmienność
Topola osika charakteryzuje się dużą zmiennością morfologiczną i fizjologiczną, obejmującą różnorodność pokroju, kształtu liści oraz odporności na choroby. Tworzy mieszańce z topolą białą, które mają cechy pośrednie między gatunkami.
- Odmiany uprawne:
- ‘Erecta’ – wąskokolumnowy klon męski z gałęziami rosnącymi w górę.
Właściwości i zastosowanie
Topola osika działa moczopędnie oraz słabo napotnie i przeciwgorączkowo. Obniża poziom mocznika w organizmie. Używana jest również do rekultywacji hałd i wyrobisk.
Podania i legendy
- Osika drży ze zgrozy od czasu zabójstwa Abla przez Kaina.
- Według legend, na drzewie osiki ukrzyżowano Chrystusa.
- Wierzono, że Judasz powiesił się na osice.
- Wampiry można było unieszkodliwić kołkiem osikowym.
- W południowo-wschodniej Polsce używano osikowych kołków do przybijania wieka trumny, aby zapobiec wydostawaniu się duchów zmarłych.
- W północno-wschodniej Polsce wierzono, że wyrwanie osiki zwiastuje śmierć.
