Tonika w muzyce
Tonika, oznaczana symbolem T, jest jednym z kluczowych elementów systemu dur-moll, obok dominanty i subdominanty. Stanowi pierwszy stopień skali durowej lub mollowej, pełniąc rolę prymy toniki w kontekście harmonicznym.
Tonika jako stopień skali
Tonika jest podstawą dla budowy gamy, której nazwa pochodzi od dźwięku tonicznego. Na przykład, jeśli toniką jest dźwięk g, to powstaje gama G-dur lub g-moll, w zależności od konstrukcji skali. Tonika zazwyczaj otwiera i zamyka melodię.
Tonika jako funkcja harmoniczna
Akord toniczny, oparty na pierwszym stopniu skali, najczęściej występuje w formie trójdźwięku. W celu lepszej łączliwości z akordem subdominantowym, często dodaje się do niego septymę lub septymę i nonę. Wspomniane są również alteracje akordu tonicznego, takie jak 1<, 5>, 5<.
Tonika jest przeciwieństwem dominanty i subdominanty, ponieważ łagodzi napięcie tonalne. Spotykana jest na końcu kadencji, a także na końcu utworów muzycznych w systemie dur-moll, z nielicznymi wyjątkami, jak w przypadku poematu symfonicznego Tako rzecze Zaratustra Richarda Straussa.
Pojęcie toniki wprowadził do terminologii muzycznej Jean-Philippe Rameau w swoim dziele Traktat o harmonii wydanym w 1722 roku.
