Tomaž Šalamun
Tomaž Šalamun (1941-2014) był wybitnym słoweńskim poetą, uznawanym za jednego z najważniejszych twórców literatury XX i XXI wieku w Słowenii oraz w Europie. Jego twórczość obejmuje ponad czterdzieści tomów poezji, a wiersze zostały przetłumaczone na wiele języków, co przyczyniło się do jego międzynarodowej renomy.
Życiorys
Šalamun wychowywał się w Lublanie, Mostarze i Koprze. Ukończył historię sztuki na Uniwersytecie w Lublanie. Jako student redagował czasopismo kulturalne Perspektive, które zostało zamknięte przez władze, co skutkowało jego aresztowaniem, ale ostatecznie nie postawiono mu zarzutów.
Debiutował w 1966 roku tomem Poker, który spotkał się z mieszanym przyjęciem, a obecnie uznawany jest za punkt zwrotny w słoweńskiej poezji. W 1970 roku uczestniczył w wystawie w Nowym Jorku, co miało duży wpływ na jego twórczość. Pobyty w USA i Meksyku wzbogaciły jego poezję o nowe motywy i formy.
W latach osiemdziesiątych popierał dążenia niepodległościowe Słowenii, a po uzyskaniu niepodległości był attaché kulturalnym w Nowym Jorku. W Polsce był gościem festiwali poetyckich w 2005 i 2013 roku.
Zarys twórczości
Wczesna poezja Šalamuna charakteryzowała się luźno połączonymi obrazami i obecnością absurdu. Jego wiersze nawiązywały do różnych tradycji literackich, w tym symbolizmu, surrealizmu i poezji amerykańskiej. W późniejszych latach jego prace zyskały na złożoności, badając relacje języka i dążąc do transcendencji.
W ostatnich tomach poezji zauważalna jest intymność i większe skupienie na osobistych przeżyciach, przy jednoczesnym zachowaniu wizjonerskiego stylu. Jego twórczość pozostaje inspirująca dzięki innowacyjnym środkom wyrazu.
Bibliografia (wybór)
- Wiersze (wybór), 1979
- Straszne święta (wybór), 1996
- Poker (tłumaczenie debiutanckiego tomu), 2002
- Jabłoń (wybór), 2004
- Pora roku (tłumaczenie), 2013
- Błękitna wieża (tłumaczenie), 2019
