Tomasz z Akwinu

Tomasz z Akwinu, także znany jako Akwinata (1224/1225–1274), był włoskim filozofem scholastycznym i teologiem, członkiem Zakonu Kaznodziejskiego. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych myślicieli w historii chrześcijaństwa i doktora Kościoła.

Życiorys

Tomasz urodził się w zamku Roccasecca w rodzinie arystokratycznej. Początkowe nauki odebrał w klasztorze benedyktyńskim, a następnie studiował w Neapolu. W 1244 roku wstąpił do dominikanów, co spotkało się z oporem rodziny. Po ukończeniu studiów w Paryżu, został magistrem teologii i profesorem Uniwersytetu Paryskiego, gdzie napisał wiele ważnych dzieł, w tym „Summa Theologiae”. Zmarł 7 marca 1274 roku w Fossanuova.

Poglądy filozoficzne

Tomasz łączył klasyczne poglądy Arystotelesa z teologią chrześcijańską, wprowadzając pojęcia aktu i możności oraz przyczynowego powiązania zdarzeń. Uważał, że człowiek poznaje świat poprzez zmysły i rozum, a wiedza o Bogu jest dostępna jedynie poprzez objawienie.

Epistemologia

Rozum jako władza duszy.
Proces poznania rozpoczyna się od zmysłów.
Wiara i wiedza są różnymi, ale uzupełniającymi się dziedzinami poznania.

Teologia

Tomasz traktował teologię jako naukę, która, opierając się na objawieniu, może być analizowana i systematyzowana w sposób racjonalny. Wprowadził koncepcję prawa naturalnego oraz zdefiniował różnice między prawem Bożym a prawem ludzkim.

Metafizyka i transcendentalia

W metafizyce Akwinata dodał aspekt istnienia do arystotelesowskiego rozumienia bytu. Wprowadził także pojęcie transcendentaliów jako właściwości przysługujących każdemu bytowi, takich jak prawda, dobro i piękno.

Argumenty na istnienie Boga

Tomasz przedstawił pięć argumentów (dróg) na istnienie Boga, w tym dowody oparte na ruchu, przyczynowości oraz celowości.

Koncepcja moralności

Tomasz zdefiniował moralność jako dążenie do szczęścia wiecznego, które jest możliwe dzięki cnotom teologicznym oraz naturalnym. Grzechy dzielił na śmiertelne i powszednie, z uwagi na ich wpływ na relację z Bogiem.

Znaczenie i kanonizacja

„Summa teologiczna” Tomasza z Akwinu ma fundamentalne znaczenie w teologii katolickiej. Został kanonizowany w 1323 roku przez papieża Jana XXII, a w 1567 roku ogłoszono go doktorem Kościoła.