Tołuj – Władca Imperium Mongolskiego
Tołuj (ok. 1190–1232) był czwartym synem Czyngis-chana i Börte, a także jednym z wodzów imperium mongolskiego. W latach 1227–1229 pełnił funkcję regenta imperium, będąc mężem Sorkaktani-beki i ojcem wielu znaczących postaci, w tym Mongkego i Kubilaja.
Sprawa ojcostwa
Niektórzy badacze, w tym Lew Gumilow, spekulują, że Tołuj mógł nie być biologicznym synem Czyngis-chana, co miałoby wynikać z okoliczności jego narodzin. Ta teoria nie znalazła jednak szerokiego poparcia wśród współczesnych mu Mongołów, co odzwierciedla brak publicznych dyskusji na ten temat.
Dzieciństwo
W wieku pięciu lat Tołuj padł ofiarą nieudanego zamachu na swoje życie, który przeprowadził jeden z Tatarów, Kargił Szira. Napastnik został zabity przez ludzi Czyngis-chana.
Kariera wojskowa i polityczna
Tołuj dowodził armią podczas wojny z Chorezmem, zdobywając m.in. Herat. Po śmierci ojca w 1227 roku, objął regencję w Imperium, a w 1229 roku uznał władzę Ugedeja, wybranego przez kurułtaj. Zarządzał wschodnią Mongolią i północnymi Chinami, a także brał udział w kampaniach przeciwko Dżurdżenom.
Śmierć
Tołuj zmarł w 1232 roku. Według „Tajnej historii Mongołów”, jego śmierć była związana z próbą wzięcia na siebie choroby brata Ugedeja poprzez spożycie trucizny. Niektórzy historycy, jak Stanisław Kałużyński, sugerują, że przyczyną śmierci mogło być nadużywanie alkoholu. Pośmiertnie został uznany Wielkim chanem przez swojego syna Mongkego.
Bibliografia
- Tajna historia Mongołów, Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, PIW, 1970.
- Lew Gumilow – Śladami cywilizacji Wielkiego Stepu, PIW, Warszawa 2004.
- Lew Gumilow – Od Rusi do Rosji, PIW, Warszawa 2004.
