TNF-α

TNF-α – Wprowadzenie

TNF-α (czynnik martwicy nowotworów α) to cytokina związana z procesami zapalnymi, produkowana głównie przez monocyty i makrofagi. Znajduje się także w mniejszych ilościach w innych tkankach, takich jak adipocyty i neutrofile.

Budowa i gen

TNF-α jest glikoproteiną złożoną ze 182 aminokwasów, powstającą w wyniku modyfikacji potranslacyjnej. Ludzki gen TNF-α znajduje się na chromosomie 6, w pozycji p21.3, i zawiera 4 eksony.

Fizjologia i działanie

TNF-α oddziałuje na komórki przez receptory TNF-R1 i TNF-R2, co prowadzi do produkcji innych cytokin. Do jego działań należą:

• Cytotoksyczność wobec komórek nowotworowych i zakażonych patogenami.
• Stymulacja produkcji białek ostrej fazy w wątrobie.
• Zwiększenie insulinooporności tkanek obwodowych.
• Stymulacja fagocytozy i przyciąganie neutrofili.

Patofizjologia

Nadmierne wydzielanie TNF-α wiąże się z chorobami, takimi jak astma, nowotwory i choroby autoimmunologiczne, w tym choroba Leśniowskiego-Crohna. Wyindukowane wydzielanie TNF-α może prowadzić do wyniszczenia nowotworowego.

Modulowanie aktywności TNF-α

Obniżanie aktywności

W leczeniu chorób autoimmunologicznych stosuje się inhibitory TNF, które dzielą się na:

• Przeciwciała monoklonalne:
  • Infliksymab – wskazania obejmują RZS, chorobę Leśniowskiego-Crohna, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa oraz łuszczycę.
  • Golimumab – stosowany m.in. w RZS i łuszczycowym zapaleniu stawów.
  • Adalimumab – wskazania obejmują RZS, młodzieńcze zapalenie stawów, chorobę Leśniowskiego-Crohna.
  • Cetrolizumab pegol – wskazania obejmują RZS i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
• Białka fuzyjne:
  • Etanercept – stosowany w RZS, zapaleniu stawów u dzieci oraz łuszczycy.

Hamowanie produkcji

Środki hamujące wytwarzanie TNF-α to m.in.:

• Kurkuma
• Katechiny z herbaty
• Bupropion
• Fluoksetyna
• Agoniści receptora 5-HT_2A
• Niektóre neuroleptyki

Aktywacja receptora serotoniny 5-HT_2A może skutecznie hamować wydzielanie TNF-α, co może zablokować proces zapalny.