Thomas Paine
Thomas Paine (1737–1809) był brytyjskim pisarzem i myślicielem, który odegrał kluczową rolę w dobie oświecenia oraz w rewolucji amerykańskiej. Uznawany za jednego z ojców założycieli USA, Paine był również prekursorem liberalizmu.
Kariera i działalność
W 1774 roku Paine osiedlił się w Filadelfii, a dwa lata później opublikował broszurę Zdrowy rozsądek, w której wzywał do niepodległości kolonii amerykańskich od Wielkiej Brytanii. Jego prace miały istotny wpływ na decyzję o rozpoczęciu wojny o niepodległość.
Po wojnie wrócił do Wielkiej Brytanii w 1787 roku, gdzie kontynuował głoszenie radykalnych idei wolnościowych, wspierając m.in. rewolucję francuską oraz prawo narodów do demokratycznego rządzenia. Po publikacji Praw człowieka musiał uciekać do Francji, gdzie został wybrany do Zgromadzenia Narodowego, lecz wkrótce trafił do więzienia.
W swoim dziele Wiek rozumu Paine podkreślił, że deizm jest fundamentem jego poglądów.
Dzieła
- Letter to Washington – krytyka George’a Washingtona.
- Zdrowy rozsądek – nawołująca do niepodległości broszura.
- Prawa człowieka (1791–1792) – obrona praw człowieka.
- Wiek rozumu (1794, 1795, 1807) – analiza religii i deizmu.
- Agrarian Justice (1797) – propozycje reform społecznych.
Podsumowanie
Thomas Paine był istotną postacią w historii myśli politycznej i społecznej, którego prace miały znaczący wpływ na rozwój idei liberalnych oraz demokratycznych. Jego życie i działalność pozostają inspiracją dla wielu ruchów wolnościowych na całym świecie.
