Terroryzm: definicja i charakterystyka
Terroryzm to zorganizowane działania przestępcze, często motywowane ideologicznie, mające na celu wymuszenie określonych zachowań od władz i społeczeństwa. Działania te często naruszają dobra osób postronnych i są realizowane z bezwzględnością, przy użyciu przemocy i zastraszenia.
Etymologia
Termin „terroryzm” pochodzi od greckiego treo („drżeć”) i łacińskiego terreo („straszyć”), co odnosi się do szerzenia strachu i grozy. Terroryzm niepaństwowy definiuje się jako bezprawne użycie siły w celu wpływania na rząd lub społeczeństwo.
Rodzaje terroryzmu
Terroryzm można klasyfikować według różnych kryteriów:
- Motywacja: polityczny, kryminalny.
- Modus operandi: indywidualny i zbiorowy.
Terroryzm polityczny
Najczęściej występującym rodzajem terroryzmu jest terroryzm polityczny, który ma na celu zmianę rządów, systemu politycznego lub wprowadzenie nowych rozwiązań prawnych. Wyróżnia się terroryzm lewicowy, prawicowy, narodowowyzwoleńczy oraz religijny.
Terroryzm lewicowy i prawicowy
Terroryzm lewicowy był obecny w Europie od XIX wieku. Czołowe organizacje to m.in. Brigate Rosse i Rote Armee Fraktion. Współczesny terroryzm lewicowy często manifestuje się w postaci chuligańskich akcji. Z kolei terroryzm prawicowy, wzmocniony po II wojnie światowej, obejmuje neonazistowskie grupy, które atakują lewicowych oponentów oraz mniejszości.
Terroryzm religijny
W ostatnich latach na czoło wysunął się terroryzm religijny, w tym islamski, który odpowiedzialny jest za wiele krwawych zamachów, takich jak ataki z 11 września 2001 roku. Inne formy terroryzmu religijnego obejmują działalność chrześcijańskich i żydowskich grup terrorystycznych.
Terroryzm nowych ruchów społecznych
Coraz większe znaczenie ma terroryzm związany z nowymi ruchami społecznymi, takimi jak ekologiczne czy prozwierzęce, a także ataki tzw. „samotnych wilków”, które działają na własną rękę, często bez przynależności do organizacji terrorystycznych.
Historia terroryzmu
Terroryzm ma długą historię, sięgającą czasów antycznych. W XIX wieku wzrosło znaczenie terroryzmu indywidualnego, a w XX wieku pojawiły się zorganizowane grupy terrorystyczne. Po II wojnie światowej nasiliły się działania zarówno lewicowe, jak i prawicowe.
Zwalczanie terroryzmu
Walkę z terroryzmem można podzielić na kilka rodzajów:
- Bezpośrednia walka z terrorystami i ich organizacjami.
- Likwidacja przyczyn terroryzmu.
- Ograniczanie zdolności terrorystów do działania.
- Oddziaływanie na intencje terrorystów.
Biuro ds. zwalczania terroryzmu przy ONZ
Biuro to koordynuje działania w zakresie zwalczania terroryzmu, wspiera państwa członkowskie oraz promuje działania antyterrorystyczne. Posiada pięć głównych kompetencji, w tym prowadzenie prac dotyczących walki z terroryzmem oraz zwiększenie wsparcia dla państw.
W Polsce zmiany dotyczące zwalczania terroryzmu wprowadzono w 2004 roku, dostosowując prawo do wymogów ONZ i UE, co obejmuje definicje przestępstw o charakterze terrorystycznym.
