Definicja teologa
Teolog to osoba zajmująca się systematycznym badaniem twierdzeń religijnych, głównie w kontekście chrześcijaństwa. Jego praca opiera się na filozoficznych i historycznych metodach oraz maksymie fides quaerens intellectum, co oznacza „wiara szukająca zrozumienia”. Teolodzy często mają uniwersyteckie wykształcenie oraz stopnie naukowe.
Teolog w Kościele katolickim
W katolicyzmie teologia jest ściśle związana z wiarą Kościoła, którego założycielem jest Chrystus. Teolog katolicki musi posiadać mandat od władz kościelnych, co jest formą nostryfikacji przez Magisterium Kościoła. Krytycyzm teologiczny powinien być oparty na obiektywnej analizie, a nie na subiektywnych emocjach. Teologia rozwija własny system wiedzy naukowej, a przykładami teologów, którzy utracili prawo do nauczania z powodu rozbieżności z Tradycją Apostolską, są Hans Küng i Uta Ranke-Heinemann.
Teolog w ujęciu R. Latourelle’a
Teolog chrześcijański opiera swoją refleksję na wspólnej wierze Kościoła, koncentrując się na objawieniu Boga w Jezusie Chrystusie. Jego zadaniem jest badanie wiary jako tajemnicy i wydarzenia historycznego, co wymaga przynależności do wspólnoty Kościoła.
Teolog w Kościołach protestanckich
W teologii protestanckiej kluczowe jest związanie pracy teologa z tradycją i Pismem Świętym. Teolog nie może przeciwstawiać się tym fundamentom, co podkreśla J. MacQuarrie.
Teolog w ujęciu Paula Tillicha
Tillich postrzega teologa jako osobę balansującą między egzystencjalną rzeczywistością a uniwersalnym logosem. Niezależność teologa jest niezbędna, ale może prowadzić do wewnętrznego konfliktu z wiarą.
Teolog w ujęciu Karla Bartha
Karl Barth podkreśla, że teolog ma mówić o Bogu w kontekście objawienia i wiary, co często wiąże się z powrotem do Biblii. Krytykuje on racjonalistyczne podejścia liberalne, które odstąpiły od Słowa Bożego.
Specjalizacje teologiczne
- Dogmatyka
- Biblistyka
- Teologia moralna
- Teologia fundamentalna
- Teologia pastoralna
- Liturgika
Rola biblistów i liturgistów
Biblista, jako teolog, nie może być neutralny wobec Biblii. Korzysta z metod naukowych, badając teksty jako ludzkie wypowiedzi Boga. Liturgiści mieli kluczowy wpływ na odnowę liturgiczną po Soborze watykańskim II, a ich badania zmieniły sposób rozumienia liturgii w Kościele.
Historia urzędu kanonika-teologa
Na Soborze Trydenckim zalecano utworzenie urzędu kanonika-teologa w kościołach, co realizowano przez wyznaczenie kanoników do tej funkcji.
