Teofil Wincenty Żebrawski
Teofil Wincenty Żebrawski (1800-1887) był polskim matematykiem, architektem, biologiem, archeologiem, kartografem i geodetą. Urodził się 5 kwietnia 1800 roku w Wojniczu, a zmarł 5 lutego 1887 roku w Krakowie.
Wykształcenie i kariera
Ukończył liceum im. B. Nowodworskiego w Krakowie w 1818 roku. Następnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, zdobywając wiedzę z filozofii, przyrody, matematyki i astronomii, a także w Szkole Górniczej w Kielcach. W 1832 roku uzyskał doktorat z filozofii i nauk wyzwolonych.
W latach 1825-1835 prowadził triangulację w Warszawie i okolicach, co przyczyniło się do stworzenia mapy Królestwa Polskiego w 1839 roku. W latach 1832-1834 był wykładowcą na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1837-1853 pracował jako inspektor komunikacji lądowej i wodnej w Krakowie.
Prace naukowe
Żebrawski zajmował się różnorodną tematyką naukową, w tym budową dróg, mostów, kartografią i entomologią. Uznawany jest za pioniera polskiej bibliografii matematycznej. W 1873 roku opublikował dzieło Bibliografija piśmiennictwa polskiego z działu matematyki i fizyki oraz ich zastosowań.
Do jego osiągnięć należy również:
- opracowanie słownika terminów architektonicznych i budowlanych,
- wyprowadzenie równania krzywej łańcuchowej do obliczeń łuków mostów,
- projektowanie map Rzeczypospolitej Krakowskiej.
Wkład w inżynierię i kulturę
Żebrawski był również zaangażowany w renowację zabytków, takich jak kościół Dominikanów w Krakowie i groby królewskie na Wawelu. W latach 30. zaprojektował drogę przez terytorium Rzeczypospolitej Krakowskiej. Ponadto, brał udział w powstaniach listopadowym i krakowskim jako oficer inżynier.
Wybrane prace naukowe
- O sieciach do kart geograficznych, astronomicznych i morskich (1831)
- O przyczynach wykolejania pociągów na drogach żelaznych (1850)
- Bibliografija piśmiennictwa polskiego z działu matematyki i fizyki (1873)
Dziedzictwo
Teofil Wincenty Żebrawski zmarł w 1887 roku i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Jego wkład w naukę i kulturę polską pozostaje znaczący, a jego prace są nadal badane i doceniane.
