Teizm (gr. θεoς „bóg”) – wiara w istnienie Boga, bogów lub bogiń, którzy są osobami ingerującymi w losy świata lub jest on ich dziełem; czuwającymi nad biegiem wydarzeń lub podtrzymującymi świat w istnieniu oraz pogląd filozoficzno-religijny głoszący, że tacy bogowie istnieją; wiara w Boga lub bogów bez odrzucania objawienia, co jest charakterystyczne dla deizmu.
Antonimem pojęcia „teizm” jest „ateizm”, czyli zaprzeczenie istnienia Boga lub bogów.
Klasyfikacja teizmu
Podkategoriami teizmu są:
* politeizm – pogląd, że istnieje wielu bogów lub bogiń
** monolatria – wiara w wielu bogów, ale kult obejmuje tylko jednego z nich
** katenoteizm – specyficzny rodzaj monolatrii, w której główne bóstwo jest czczone w danym czasie
** animalizm – wiara w bogów mających sylwetkę zwierząt
* monoteizm – pogląd, że istnieje tylko jeden Bóg; jest standardową praktyką używanie słowa Bóg wielką literą, gdy odnosimy się do Boga monoteistycznych systemów wierzeń
** deizm – wiara w Boga, który nie ingeruje w losy świata
** panteizm – wiara, że Bóg jest tożsamy ze światem
** pandeizm – połączenie deizmu i panteizmu
** panenteizm – wiara, że świat jest częścią Boga
Stany przejściowe między monoteizmem a politeizmem:
* henoteizm – wiara w wielu bogów, z których jeden jest najwyższym bóstwem
Argumenty teistów
Uzasadnienie dla istnienia Boga przedstawiali przeważnie zwolennicy monoteistycznych religii. Do najczęstszych argumentów na rzecz wyboru teizmu należą:
* Argument kosmologiczny – zwany argumentem z Pierwszej Przyczyny. Także w wersji kalam.
* Argument teleologiczny – odwołujący się do projektu obserwowanego w przyrodzie.
* Argument ontologiczny – z pojęcia Boga.
Przypisy
Bibliografia
*
* Stephen M. Barr „Współczesna fizyka a wiara w Boga”, Techtra, 2005
* Gottfried Wilhelm Leibniz „Teodycea O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła”, PWN, 2001
* John Hick „Argumenty za istnieniem Boga”, Społeczny Instytut Wydawniczy, Kraków, 1994
* Rafał S. Niziński „Między teizmem a panteizmem. Charlesa Hartshornea procesualna filozofia Boga” KUL,
* Ronald Nash, „Faith & Reason. Searching for rational faith.”, Zondervan Publishing House;
Linki zewnętrzne
* [https://archive.is/20121221122750/http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/?l=1&p=deb5&m=17&ii=186/ Jacek Wojtysiak Ostrożna wiedza teisty]
* [http://tygodnik.onet.pl/1546,1219973,1,348288,dzial.html Jacek Wojtysiak Między ślepotą człowieka a dyskrecją Boga w ramach dialogu z niewierzącymi]
* [http://www.buddyzm.edu.pl/cybersangha/page.php?id=334 „W poszukiwaniu Wielkiego Zegarmistrza” – buddyjskie spojrzenie na koncepcję osobowego stwórcy]
*
*
