Teatr Laboratorium Jerzego Grotowskiego
Teatr Laboratorium to zespół teatralny założony przez Jerzego Grotowskiego i Ludwika Flaszena, znany z innowacyjnych metod pracy aktorskiej. W 1962 roku nazwa Teatru 13 Rzędów została wzbogacona o termin „laboratorium”, co symbolizowało nową jakość w podejściu do aktorstwa. Ostatnim spektaklem teatralnym Grotowskiego był Thanatos polski. Inkantacje w 1981 roku.
Historia
Początki Laboratorium – lata 60.
Wprowadzenie terminu „laboratorium” wiązało się z nowatorskimi metodami pracy, które koncentrowały się na treningach psychologicznych zamiast tradycyjnych przygotowań do ról. Pierwszym spektaklem po tym zwrocie było Akropolis (1962). W 1965 roku Teatr przeniósł się do Wrocławia, zmieniając nazwę na Instytut Badań Metody Aktorskiej – Teatr Laboratorium, gdzie powstały kolejne ważne dzieła, takie jak Książę Niezłomny i Apocalypsis cum figuris. Grotowski promował ideę „teatru ubogiego”, koncentrując się na relacji między aktorem a widzem.
Dalsza działalność – lata 70.
Po zrealizowaniu Apocalypsis, Grotowski przeszedł od tradycyjnego teatru do intensywnych poszukiwań performatywnych. W latach 70. rozwijał projekt parateatru, dążąc do wyjścia poza ramy teatru. W tym okresie działalność Teatru Laboratorium zyskała na różnorodności, a jego członkowie zaczęli realizować indywidualne projekty. W 1978 roku Zbigniew Cynkutis został zastępcą dyrektora, a w 1980 roku Ludwik Flaszen przejął kierownictwo.
Zespół
Teatr Laboratorium był znany z intensywnego treningu aktorskiego oraz eksperymentów z formą i ekspresją. Kluczowymi aktorami zespołu byli: Andrzej Bielski, Ryszard Cieślak, Zbigniew Cynkutis, Antoni Jahołkowski, Maja Komorowska, Rena Mirecka, Zygmunt Molik oraz Stanisław Scierski. Wśród współpracowników Grotowskiego znajdował się również Ludwik Flaszen oraz Jerzy Gurawski, architekt przestrzeni teatralnej. Eugenio Barba, przyszły twórca Odin Teatret, był bliskim współpracownikiem Grotowskiego w latach 1961–1964.
Bibliografia
- Grotowski J., Ku teatrowi ubogiemu, Wrocław 2007.
- Jawłowska A., Teatr Laboratorium, Warszawa 1987.
- Kosiński D., Grotowski. Przewodnik, Wrocław 2009.
- Osiński Z., Grotowski i jego Laboratorium, Warszawa 1980.
Teatr Laboratorium pozostaje kluczowym punktem odniesienia w historii polskiego teatru, łącząc nowatorskie metody pracy z głębokim podejściem do relacji między aktorem a widzem.
