Tatarzy polscy
Tatarzy polscy to termin używany od okresu międzywojennego, odnoszący się do Tatarów zamieszkujących tereny dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Często nazywani byli Tatarami litewskimi lub litewsko-polskimi i stanowią obecnie mniejszość etniczną w Polsce.
Historia
Tatarzy zaczęli osiedlać się w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XIV wieku, głównie w rejonie Wilna, Trok, Grodna i Kowna. W XVII wieku ich obecność rozprzestrzeniła się także w Koronie, szczególnie na Wołyniu i Podolu. Nazwy takie jak Lipki i Muślimy odnosiły się do różnych grup Tatarów, a ich przybycie często wiązało się z ucieczką przed prześladowaniami politycznymi.
W okresie XV wieku Tatarzy zyskali liczne przywileje, które pozwoliły im na zachowanie autonomii oraz praktykowanie religii muzułmańskiej. Różne grupy Tatarów, w tym arystokratyczne rody, osiedlały się w miastach i na wsiach, a ich liczba zwiększała się dzięki przybywającym jeńcom wojennym.
W XVIII wieku wielu Tatarów uległo spolonizowaniu. W wyniku różnych konfliktów, niektórzy przeszli na stronę armii tureckiej, ale większość z nich powróciła do Rzeczypospolitej. W okresie międzywojennym w Polsce żyło około 5,5 tys. Tatarów.
Współczesność
Obecnie Tatarzy w Polsce to mniejszość etniczna, której liczba w 2011 roku wynosiła 1916 osób. Główne skupiska to Bohoniki i Kruszyniany w województwie podlaskim oraz miasta takie jak Białystok, Warszawa i Gdańsk. W 2023 roku opublikowano prace dotyczące historii Tatarów w Polsce.
Znani potomkowie Tatarów litewskich
- Hassan Konopacki – wojskowy i dziennikarz
- Jakub Szynkiewicz – muzułmański duchowny
- Charles Bronson – amerykański aktor
- Henryk Sienkiewicz – noblista, pisarz
- Magdalena Abakanowicz – artystka
Media
TVP Białystok regularnie emituje program Tatarskie Wieści, poświęcony tematyce tatarskiej. Istnieją również istotne tytuły prasowe dotyczące tej mniejszości.
