Tanach
Tanach (hebr. תנ״ך) to akronim oznaczający Biblię hebrajską, składający się z trzech części: Tora (Prawo), Newiim (Prorocy) oraz Ketuwim (Pisma). Jest to święta księga judaizmu, której teksty pochodzą z okresu od 1400/1200 do 400 roku p.n.e. lub 900/800 do 165 roku p.n.e.
Kanon Tanachu
Kanon Biblii hebrajskiej składa się z 24 ksiąg, ustalony prawdopodobnie przez Ezdrasza oraz uczonych w czasie Drugiej Świątyni. Współczesne badania wskazują na synod w Jawne około 100 roku n.e., gdzie potwierdzono przynależność niektórych ksiąg. Kluczową postacią w tym procesie był Akiba ben Josef.
- Prawo – Tora (Pięcioksiąg Mojżesza):
- Księga Rodzaju
- Księga Wyjścia
- Księga Kapłańska
- Księga Liczb
- Księga Powtórzonego Prawa
- Prorocy – Newiim:
- Prorocy Dawniejsi:
- Księga Jozuego
- Księga Sędziów
- Księgi Samuela (1 i 2)
- Księgi Królów (1 i 2)
- Prorocy Późniejsi:
- Księga Izajasza
- Księga Jeremiasza
- Księga Ezechiela
- Dwunastu Proroków Mniejszych
- Prorocy Dawniejsi:
- Pisma – Ketuwim:
- Księga Psalmów
- Księga Przysłów
- Księga Hioba
- Pieśń nad pieśniami
- Księga Rut
- Lamentacje Jeremiasza
- Księga Koheleta
- Księga Estery
- Księga Daniela
- Księgi Ezdrasza i Nehemiasza
- Księgi Kronik (1 i 2)
Ze względu na 24 księgi, Tanach bywa także nazywany Esrim we-Arba (Dwadzieścia Cztery). Księgi od Pieśni nad pieśniami do Księgi Estery nazywane są hamesz megilot (pięć zwojów) i są odczytywane podczas ważnych świąt żydowskich.
Wydania drukowane
Najważniejsze wydania drukowane Biblii hebrajskiej obejmują:
- editio princeps (Soncino, 1488)
- Poliglota kompluteńska (Alcalá, 1514–1517)
- Biblia Rabiniczna „pierwsza” (Wenecja, 1516–1517)
- Biblia Rabiniczna „druga” (Wenecja, 1524–1525)
- Biblia Hebraica (1906, 1909, 1937, Rudolf Kittel)
- Biblia Hebraica Stuttgartensia (1977)
- Mikraot Gedolot – współczesne żydowskie wydania
Uwagi
Tanach jest fundamentalnym tekstem w judaizmie, który ma znaczenie zarówno religijne, jak i kulturowe.
Linki zewnętrzne
- [https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/bible-hebrew/v-1 Bible, Hebrew], Routledge Encyclopedia of Philosophy, dostęp 2023-05-12.